იყო და ფლობდე

I. მეტაფიზიკური დღიური 10 ნოემბერი, 1928
 
დღეს მტკიცე გადაწყვეტილება მივიღე, განვაგრძო ჩემი მეტაფიზიკური დღიური, შესაძლოა თანმიმდევრულ მსჯელობათა სერიის სახით.
მყისვე მეწვია აზრი, რომელიც შესაძლოა ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩნდეს: ვუბრუნდები ჩემს ფუნდამენტურ წარმოდგენას არსებობის შესახებ, საკუთარ თავს ვუსვამ კითხვას, შეიძლება თუ არა რაიმე აზრით ითქვას, რომ იდეა არსებობს. და აი, რის შესახებ დავფიქრდი: იდეა იმასთან მიმართებით, რასაც ის წარმოადგენს, იგივეა, რაც მოდელი ობიექტის მიმართ (მომდევნო დღეს მე იმის შესახებ ვფიქრობდი, რა გვესმის ჩვენ იდეის გარეგნული ფორმის ქვეშ), და ობიექტის, როგორც ასეთის, არ-არსებობის სფეროში მდებარეობს; თუკი ობიექტი მხოლოდ იმდენად არსებობს, რამდენადაც დამოკიდებულება აქვს ჩემი სხეულის ბუნებასთან, მის შესახებ არ შეიძლება მსჯელობა, როგორც არსებული ობიექტისა. საერთოდ თუ არის შესაძლებელი საუბარი იდეის არსებობის, როგორც სინამდვილეში არსებულის შესახებ; უფრო ზუსტად, გვაქვს აქ რაიმე, გარდა ჩამოყალიბებული ფსევდოობიექტური წარმოდგენებისა? რაოდენ უგუნურიც არ უნდა იყოს სამყაროს მატერიალისტური გაგება, ის მაინც შეიცავს უხერხულობის ერთგვარ განცდას იმასთან მიმართებით, რის განხილვასაც ვაპირებ აქ. შეიძლება ითქვას, რომ იდეა იმდენად არსებობს, რამდენადაც მიმდევრებს პოულობს. ამისთვის შუქის მოფენას კონკრეტული მაგალითებით ვისურვებდი; ბუნებრივია, რომ ეს უკიდურესად რთულია. ჩემი მსჯელობის საწყისად მომდევნო დღეს იქცა აზრი ერთი მოვლენის შესახებ (ოპერაციისა X), რომელთან სიფრთხილით მოპყრობისთვის მრავალი მიზეზი მქონდა. შეიძლება ითქვას, რომ მე ამ აზრს მრავალ მხარეს ვაბრუნებდი ან რომ ის ბრუნავდა ჩემს წინაშე, მიჩვენებდა რა სხვადასხვა მხარეებს; სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ამ აზრს ისე ვეპყრობოდი, როგორც ობიექტს (მაგალითად, კუბს), რომელსაც სამი განზომილება გააჩნია.
 
 
22 ნოემბერი
 
საინტერესო აზრი: ბრალდება ან, უფრო სწორედ, ბრალდების მოთხოვნილება (გქონდეს რაიმე ან გყავდეს ვინმე, ვისაც ბრალს დასდებდით), ეს ხომ არ დევს ყოველი „ კაუზალური განმარტების “ საფუძვლად? ვგრძნობ, რომ   ამ იდეის განვითარება შესაძლებელია. ვფიქრობ, ნიცშეანურ ფსიქოლოგიასთან უნდა იყოს ახლოს.
 
 
შენიშვნები ფილოსოფიური საზოგადოების სხდომაზე გამოსვლისთვის. (ეს დაუთარიღებელი ჩანაწერები 1927 ან 1928 წელს ეკუთვნის)
 
როდესაც მე ვამტკიცებ, რომ რაიმე საგანი არსებობს, ყოველთვის ვგულისხმობ, რომ ის ჩემს სხეულთანაა კავშირში, რომ მას და ჩემს სხეულს შორის შესაძლებელია კონტაქტი, იმდენადვე უშუალო, რამდენადაც გავლენიანი. მხოლოდ ის უნდა გავხადოთ ნათელი, რომ პრიორიტეტი, რომელსაც მე ჩემს სხეულს ვანიჭებ, იმ ფაქტთან არ არის დაკავშირებული, რომ ამ უკანასკნელს მე აღვიქვამ, როგორც რაღაცას ობიექტურს; იმ ფაქტს, რომ ეს სახელდობრ ჩემი სხეულია. ეს ერთდროულად მისტიური და ინტიმური კავშირი ჩემსა და ჩემს სხეულს შორის (მე განგებ არ ვიყენებ „ დამოკიდებულების “ ცნებას) სინამდვილეში მთელ ეგზისტენციალურ მსჯელობას ასვამს დაღს.
კიდევ ერთხელ მსურს აღვნიშნო, რომ სინამდვილეში შეუძლებელია გამიჯნოთ არსებობა, საკუთარი თავის შეცნობა, როგორც არსებულისა, და საკუთარი თავის შეცნობა, როგორც სხეულით შემოსილის, როგორც განხორციელებულისა.
ამას, როგორც ჩანს, რამდენიმე მნიშვნელოვანი შედეგი მოჰყვება.
1. პირველ რიგში, რეალობაზე ეგზისტენციალური შეხედულება შესაძლებელია მხოლოდ განხორციელებული პიროვნების თვალსაზრისით: რამდენადაც შესაძლებელია წარმოვიდგინოთ წმინდა აზროვნება, იმდენადვე იქნება ის მოკლებული უნარს, განიაზროს საგნები, როგორც არსებული ან არარსებული.
2. მეორეს მხრივ, გარე სამყაროს არსებობის პრობლემა ტრანსფორმირდება, რითიც საკუთარ მნიშვნელობას ჰკარგავს; მე არ შემიძლია წინააღმდეგობაში გადასვლის გარეშე განვიაზრო ჩემი სხეული, როგორც არარსებული, რადგან სწორედ მასთან მიმართებით (რადგან ის ჩემი სხეულია) იკავებს მდგომარეობას და განისაზღვრება ყოველივე არსებული. თუმცა, შესაძლებელია კითხვის დასმა: მართლაც გვაქვს საკმარისი საფუძველი, რომ ჩემს სხეულს პრივილეგირებული მეტაფიზიკური სტატუსი მივანიჭო სხვა ობიექტებთან მიმართებით?
3. თუკი ეს ასეა, თავს ნებას დავრთავ ვიკითხო: განსხვავდება თუ არა რეალურად სულისა და სხეულის კავშირი სულის კავშირისგან სხვა ობიექტებთან, რომლებიც არსებობას ფლობენ; სხვა სიტყვებით, ხომ არ შეიცავს ყოველი ეგზისტენციალური მტკიცება სუბიექტსა და სამყაროს შორის კავშირის კონკრეტულ გამოცდილებას?
4. უნდა განვიხილოთ, ხომ არ მიგვიყვანს ეგზისტენციალობის ამგვარი ინტერპრეტაცია სუბიექტივიზმთან.
5. ჩვენება იდეალიზმის განუხრელი ტენდენციისა ყველა ეგზისტენციალური მსჯელობის ელიმინაციისკენ არსებობის რადიკალური არაინტელიგიბელურობის მიზეზით. იდეალიზმი მეტაფიზიკის საწინააღმდეგოდ. სულიერი ფასეულობები თავისუფალნი არიან მეტაფიზიკისგან: ისინი მეტისმეტად რეალურია, რათა არსებობდნენ.
მჭიდრო ურთიერთკავშირი ეგზისტენციალიზმისა და პერსონალიზმის პრობლემებს შორის. სულის უკვდავების პრობლემა - მეტაფიზიკის საფუძველია.
ყოველი არსებული განიაზრება, როგორც გრძნობით აღქმადი დაბრკოლება, - რაღაც ისეთი, რასაც წამოვედებოდი კონკრეტულ ვითარებაში, - წინააღმდეგობის გამწევი, გადაულახავი. ეს გადაულახავობა უდაოდ განაზრებადია, მაგრამ განიაზრება, როგორც რაღაც არა აბსოლუტურად განაზრებადი[1].
ზუსტად ასევე, არც ჩემი სხეული განიაზრება, როგორც რაიმე სხეული, მაგრამ ჩემი აზრი ეჯახება იმ ფაქტს, რომ