"სამაგალითო ნოველები" - სისხლის ძალა ზაფხულის ერთ მცხუნვარე საღამოს, ტოლედოში, მოხუცი თავადი ცოლთან, მცირეწლოვან ვაჟთან, თექვსმეტი წლის ქალიშვილთან და ერთ მსახურთან ერთად მდინარიდან ბდუნდებოდა. ღამე იყო ნათლი, საათი - თერთმეტი, გზა - მარტოსული, მოგზაურობა -მომქანცველი; ტოლოდესეულ მდინარისა და ხეობის დამქანცავ გარემოს რომ ახლავს თან. ამ ქალაქისთვის ჩვეული ღრმად ღირსეული ადამიანების და ზედმეტი სამართლიანობის მიერ შეთავაზებული უსაფრთხოებით, მოხუცი თავადი თავის პატიოსან ოჯახთან ერთად მოსალოდნელ საფრთხეზე ფიქრისგან შორს მგზავრობდა; მაგრამ, როგორც გაუფრთხილებელ უიღბლობას სჩვევია, ყველა ზრუნვისგან საწინააღმდეგოდ, მოხდა ის, რამაც მათი ცხოვრება ააღელვა და ხანგრძლივად აატირა.
ოცდაორი წლის თუ იქნებოდა ერთი ყმაწვილკაცი, მკვიდრი იმავე ქალაქისა, სადაც სიმდიდრე, წმინდა სისხლი, ფუფუნებისკენ სწრაფვა, თავაშვებული თავისუფლება და ლაღი ნაცნობები, მას უფლებას აძლევდნენ მრავალი საქმისთვის ჰქონოდა გამბედაობა. შესაბამისი ზრახვები კი მას მამაცის სახელს უხვეჭდნენ. კეთილი სურვილით, ამ რაინდს როდოლფოდ მოვიხსენიებ. იგი თავის ოთხ ასევე ახალგაზრდა მეგობართან ერთად, რომლებიც მასავით მხიარულები და თავნებები იყვნენ, იმავე ფერდობზე ეშვებოდა, რომელზეც წარჩინებული თავადი ადიოდა.
და ასე შეხვდა ერთმანეთს ცხვრისა და მგლების ორი რაზმი. როდოლფომ შეუფარავი თავხედობით შეხედა დედას, ქალიშვილს და მსახურს. თავადი აღშფოთდა და ამ კადნიერების გამო მა საყვედურით მიუთითა. ახალგაზრდებმა თავადი სასაცილოდ აიგდეს და დაცინვით უპასუხეს. კანონი მეტად რომ არ დაერღვიათ, დაწინაურდნენ. ლეოკადიას უწოდებდნენ თავადის ასულს და როდლოფოს მისი დიადი სილამაზე, იმდენად აღებეჭდა მეხსიერებაში, რომ, ამ მშვენიერების ტკბობის მოსურნემ, ყველა მოსალოდნენლი შემთხვევითობა უგულებელჰყო. მან თავისი ზრახვა მეგობრებს უმალ გაანდო. მათაც სწრაფად დაბრუნება გადაწყვიტეს, რათა ქალიშვილი როდოლფოს საამებლად მოეტაცათ.
მდიდრები ნებას მიჰყვებიან და ვინც მათ ძალადობას კანონის სახეს ანიჭებს, იგივე აცხადებს კეთილად მათ განზრახვებს. და, ასე იშვა სამწუხარო სურვილი, ხოლო მისი გამჟღავნება და განხორციელება - გოგონას მოტაცება, თითქმის ერთ წამში შესრულდა. სახე დაიფარეს, განიარაღდნენ, დაბრუნდნენ; მცირე ნაბიჯებით უკნიდან მიუახლოვდნენ მათ, ვისაც იმ თავხედებისგან თავის დაღწევის გამო იღბალისთვის მადლობის თქმაც კი ვერ მოესწროთ.
როდოლფო ლეოკადიას მივარდა, მკლავებში მოიქცია და მასთან ერთად გაიქცა. გოგონამ წინააღმდეგობის გასაწევად ძალა ვერ მოიკრიბა. შველის მოსახმობად შიშმა ხმა წაართვა, თუმცა, ჯერ კიდევ ნათლად ხედავდა, მაგრამ თანდათან გონება დაკარგა, ვერც კი შენიშნა, ვინ წაიყვანა, და ვერც ის - სად. მამამისმა ხმა აიმაღლა, დედამ იყვირა, ძამიკომ იტირა, მსახურმა თავ-პირი დაიკაწრა. მაგრამ არც ძახილი იქნა შესმენილი, არც ყვირილი - გაგონილი და არც ტირილს უთანაგრძნო ვინმემ, არც რამ სარგებელი სახის ხოკვას მოუტანია.
ბოლოს ერთნი გახარებული წავიდნენ, მეორენი მწუხარენი დარჩნენ. როდოლფომ სახლს მიაღწია, ლეოკადიას მშობლები დაზარალებულნი, სასოწარკვეთილნი დაბრუნდნენ; ბრმანი თავისი სულის და თვალის ჩინის გარეშე. გოგონა ხომ ოჯახის ტკბილი და სასიამოვნო თანამგზავრი იყო. არ იცოდნენ აჯობებდა თუ არა, მათი უიღბლობის გამო სამართლის მოკითხვა. დბნეულ-დაზაფრულნი საკუთარ შეურაცხყოფას ვერც ამხელდნენ. თითქოს, საბრალო აზნაურებივით დახმარება უნდა ეთხოვათ. არც ის იცოდნენ, ვისთვის ეჩივლათ, გარდა საკუთარი უბედობისა.
მოწყურებულ და სულსწრაფ როდოლფოს კი ლეოკალდია უკვე სახლში ჰყავდა მიყვანილი. გოგონას გულის წასვლის შემდეგ თვალები აუხვია, რათა გზად ქუჩები არ დაენახა და არც ის სახლი, სადაც მიიყვანა. მას მშობლებისგან განცალკევებით ოთახი ჰქონდა, ამდენად იგი არავის დაუნახავს. მოქმედებდა დაუდევრად, როგორც გააზიზებულ შვილებს სჩვევიათ. ვიდრე ლეოკადია გონს მოვიდოდა, როდოლფომ საკუთარი ჟინი დაიკმაყოფილა. ახალგაზრდობის ვნებანი არც მცირედად და არც არასდროს ანაზღაურებენ პირობებსა და მოთხოვნებს, რაც მათ ხელს უწყობს და ბიძგს აძლევს. თვალთახედვის გარეშე მყოფს, აღქმისგან ბრმას და წყვდიადში ჩაკეტილს, როდოლფომ ლეოკადიას ტანისამოსი შემოაძარცვა. ისე, როგორც გრძნობის ნაზი ცოდვები ძირითადად მათი აღსრულების საზღვრის იქით გზას აღარ განაგრძობენ, როდოლფომ სურვილის შესრულების შემდეგ გოგონას თავიდან მოშორება და მისი ქუჩაში დატოვება განიზრახა, ისეთივე გონება დაკარგულის, როგორიც იყო. ვაჟი ამ ფიქრებში იმყოფებოდა, როდესაც იგრძნო, გოგონა გონს მოდიოდა.
სად ვარ, მე ბედშავი? რა წყვდიადია ეს? რა სიბნელე მახვევია გარს? ჩემი უმწიკვლობის სამოთხეში ვარ თუ ჩემი ცოდვების ჯოჯოხეთში? იესო! ვინ მეხება? მე ლოგინად მყოფს და ტანჯულს? დედა, გესმის ჩემი, ძვირფასო მამა, შენ? ჩემო უიღბლო თავო! ვინ გაბედა, რომ ჩემს მშობლებს ჩემი არ ესმით და მტრები კი მეხებიან. რა ბედნიერი ვიქნებოდი, ეს წყვდიადი უასასრულოდ რომ გაგრძელდეს, ჩემმა თვალებმა სამყაროს ნათელი რომ აღარ იხილონ, და ეს ადგილი, სადაც ახლა ვარ, რაც არ უნდა იყოს, ჩემი ღირსების საფლავად იქცეს. უგულებელყოფილი უღირსობა ბევრად სჯობს ხალხის თვალში
ჩუქება
