თავი 1. აზროვნების ეგზისტენციალურ-ანალიტიკური სკოლა I. ეგზისტენციალური ანალიზი - მისი ბუნება და მიზნები
ეგზისტენციალური ანალიზის ქვეშ ჩვენ გვესმის მეცნიერული კვლევის ანთროპოლოგიური[2] ტიპი ანუ ისეთი, რომელიც ადამიანის ყოფიერების არსის შესწავლისკენაა მიმართული. სახელწოდება და ფილოსოფიური საფუძველი აღებულია ჰაიდეგერის შრომიდან „ Daseins Analytics “ . ეს მისი დამსახურებაა, თუმცა ჯერ კიდევ არ არის სრულად აღიარებული - ეგზისტენციის ფუნდამენტური სტრუქტურის აღმოჩენა და მისი ძირითადი მახასიათებლების აღწერა, ანუ სამყაროდ-მყოფობის სტრუქტურისა. აიგივებს რა ძირითად პირობას ანუ ეგზისტენციის სტრუქტურას სამყაროდ-მყოფობასთან, ჰაიდეგერი ამით რაღაცას გვამცნობს ეგზისტენციის შესაძლებლობის პირობის შესახებ. „ სამყაროდ-მყოფობის “ ფორმულირება, რომელსაც ჰაიდეგერი იყენებს, ონტოლოგიური თეზისის საფუძვლად დევს, მტკიცების უმნიშვნელოვანესი პირობის შესახებ, რომელიც განსაზღვრავს ეგზისტენციას მთლიანობაში. ამ უმნიშვნელოვანესი პირობის აღმოჩენამ და წარმოდგენამ ეგზისტენციალურ ანალიზს გადამწყვეტი სტიმული, ფილოსოფიური საფუძველი და განმარტება მიანიჭა, ამასთან ერთად კი მეთოდოლოგიური მითითებებიც. თუმცა თავად ეგზისტენციალური ანალიზი არც ონტოლოგიაა და არც ფილოსოფია, შესაბამისად, მას ვერ განვსაზღვრავთ, როგორც ფილოსოფიურ ანთროპოლოგიას. როგორც მკითხველი სულ მალე დარწმუნდება, ერთადერთი სათანადო სახელწოდება მოცემულ სიტუაციაში - ფენომენოლოგიური ანთროპოლოგიაა.
ეგზისტენციალური ანალიზი არ გვთავაზობს ონტოლოგიურ თეზისს არსებობის განმსაზღვრელი ფუნდამენტური პირობის შესახებ, არამედ აცხადებს არსებულის შესახებ, ანუ გვამცნობს ფაქტიურ მონაცემებს, რომლებიც ეგზისტენციის რეალურად გამოვლენად ფორმებსა და კონფიგურაციებს ეხება. ამ აზრის ეგზისტენციალური ანალიზი - ემპირიული მეცნიერებაა, რომელსაც საკუთარი მეთოდი და სიზუსტის იდეალი გააჩნია, კერძოდ კი მეთოდი და სიზუსტის იდეალი ფენომენოლოგიური ემპირიული მეცნიერებებისა.
დღეს ჩვენ უნდა ვაღიაროთ, რომ არსებობს ემპირიული მეცნიერული ცოდნის ორი სახეობა. პირველი - დისკურსიულ-ინდუქტიური ცოდნა ბუნებრივ მოვლენათა აღწერის, განმარტებისა და კონტროლის აზრით; მეორე - ფენომენოლოგიურ-ემპირიული ცოდნა ფენომენოლოგიური შემადგენლის კრიტიკული გამოყენების ან განმარტებისთვის. ეს გოეთესა და ნიუტონის ასაკოვანი პოლემიკაა, რომელიც ჩვენ საერთოდ აღარ გვაღელვებს და განცდის ბუნებაში ჩვენი ღრმა წვდომის წყალობით „ ან-ან “ -იდან „ აგრეთვედ “ იქცა. იგივე ფენომენოლოგიურ-ემპირიული ცოდნა გამოიყენება, მიუხედავად იმისა, საქმე პოემისა თუ დრამის ლიტერატურულ შემადგენელთან გვაქვს, რორშახის ტესტის პასუხების თუ ეგზისტენციის ფსიქოტური ფორმის შინაარსთან. ფენომენოლოგიურ ცდაში ბუნებრივ ობიექტთა დისკურსიული დაშლა მახასიათებლებად ან თვისებებად, და მათი გადამუშავება ტიპებად, ცნებებად, დასკვნებადა და თეორიებად ჩანაცვლებულია იმის შინაარსის გამოხატულებით, რაც წმინდად ფენომენალურად არის მოცემული და, შესაბამისად, ნებისმიერ შემთხვევაში არ წარმოადგენს „ ბუნების, როგორც ასეთის “ ნაწილს. მაგრამ ფენომენალურმა შემადგენელმა შესაძლოა გამოხატულება იპოვოს და, მას შემდეგ, რაც გამოხატულია, გაიხსნას მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ჩვენ კვლევას ფენომენოლოგიური მეთოდის მეშვეობით ვატარებთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ მივიღებთ არა მეცნიერულად დასაბუთებულ და გადამოწმებულ შედეგს, არამედ შემთხვევით და წამიერ შთაბეჭდილებას.
უკანასკნელი რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში ფენომენოლოგიამ ოდნავ იცვალა იერი. დღეს ჩვენ მკაცრად შეგვიძლია განვასხვაოთ ჰუსერლის წმინდა ანუ ეიდეტური ფენომენოლოგია, როგორც ტრანსცენდენტული დისციპლინა, და ადამიანის ეგზისტენციის ფორმების გაგება, როგორც ემპირიული დისციპლინა.
აქ აუცილებელია, რომ თავი შევიკავოთ იმისგან, რასაც ფლობერმა la rage de vouloir conclure უწოდა, ანუ გადავლახოთ დასკვნების გაკეთების, შეხედულების ჩამოყალიბების ან შეფასების გამოთქმის მწველი სურვილი. არცთუ იოლი ამოცანაა ჩვენი ცალმხრივი საბუნებისმეტყველო მომზადების გათვალისწინებით. რაღაცის შესახებ მსჯელობის ნაცვლად ჩვენ ნება უნდა მივცეთ ამ რაღაცას, თავად გამოთქვას საკუთარი თავი, ან, კვლავ ფლობერს დავესესხები, „ გამოხატოს საგანი, როგორიც ის არის “ . მაგრამ ეს „ როგორიც ის არის “ ერთ ფუნდამენტურ ონტოლოგიურ და ფენომენოლოგიურ პრობლემას შეიცავს. ჩვენ, როგორც სასრულ არსებებს, საგნის როგორც შესახებ ინფორმაციის მიღება შეგვიძლია მხოლოდ სამყაროული პროექტის შესაბამისად, რომელიც საგნების შესახებ ჩვენეულ ცოდნას მართავს. შესაბამისად, მე კვლავ უნდა დავუბრუნდე ჰაიდეგერის თეზისს ეგზისტენციის, როგორც „ სამყაროდ-მყოფობის “ შესახებ.
ონტოლოგიური თეზისი, რომ ეგზისტენციის ფუნდამენტური წყობა ანუ სტრუქტურა სამყაროდ-მყოფობას წარმოადგენს - არა ფილოსოფიური შეხედულებაა, არამედ მეტად არის ფუნდამენტურ ფილოსოფიურ თეორიათა მკაცრად თანმიმდევრული განვითარებისა და გაფართოების განსახიერება, კერძოდ კი კანტის თეორიისა გამოცდილების შესაძლებლობის პრინციპების შესახებ (საბუნებისმეტყველო აზრით), ერთის მხრივ, და ჰუსერლის ტრანსცენდენტალური ფენომენოლოგიის თეორიისა - მეორეს მხრივ. ამ კავშირს დეტალურად არ განვიხილავ. მე მსურს მხოლოდ ხაზი გავუსვა იგივეობას სამყაროდ-მყოფობასა და ტრანსცენდენციას შორის, რადგან ამ იდენეტიფიკაციის საშუალებით შეგვიძლია გავიგოთ, რას ნიშნავს „ სამყაროდ-მყოფობა “ და „ სამყარო “ მათი ანთროპოლოგიური აზრით. გერმანულ ენაში ტრანსცენდენცია ან ტრანსცენდირება გამოიხატება სიტყვით Ueberstieg (აძრომა, გადაძრომა, მთაზე ცოცვა). Ueberstieg პირველ რიგში გულისხმობს არსებობას იმისა, რისკენაცაა ის მიმართული, მეორეს მხრივ კი იმისა, რაც ueberstiegen ანუ ტრანსცენდირებულია. პირველს ანუ იმას, რისკენაცაა
ჩუქება
