ივან ტურგენევი (1818-1883)
რუსული კლასიკური ლიტერატურის ერთ-ერთმა თვალსაჩინო წარმომადგენელმა ივან ტურგენევმა არა მარტო მშობლიურ, არამედ XIX საუკუნის მეორე ნახევრის დასავლეთევროპულ მწერლობაზეც მოახდინა გავლენა.
არისტოკრატიული ოჯახის შვილმა, კარგი დაწყებითი განათლება მიიღო და 15 წლის ასაკში უკვე მოსკოვის უნივერსიტეტის სიტყვიერების ფაკულტეტის სტუდენტი გახდა. ერთი წლის შემდეგ, როცა ოჯახი სანქტ-პეტერბურგში გადავიდა საცხოვრებლად, სწავლა პეტერბურგის უნივერსიტეტის ფილოსოფიის ფაკულტეტზე გააგრძელა.
რამდენიმე წელი გერმანიაში, ბერლინის უნივერსიტეტში რომაული და ბერძნული ლიტერატურის ისტორიას, ლათინურ და ძველბერძნულ ენებს ეუფლებოდა. ახალგაზრდობაშივე ბევრ დროს საზღვარგარეთ ატარებდა, ცხოვრობდა იტალიაში, ავსტრიაში.
თავდაპირველად პოეზიით იყო გატაცებული და ჯერ კიდევ სტუდენტობისას ლექსებს წერდა. ერთ-ერთი პირველი ვრცელი მოთხრობა - „გაზაფხულის მღელვარე ნაკადები“ იმ შთაბეჭდილებების კვალდაკვალ დაწერა, რომლებიც 1841 წელს ფრანკფურტში ერთი ქალიშვილის გაცნობამ მოჰგვარა.
1847 წელს მწერალმა პარიზში დაიდო ბინა და 1848-ში იქ დატრიალებული რევოლუციური მოვლენების მომსწრე იყო. ამ დროს დატრიალებული, მოჭარბებული ძალადობის შემყურეს, საბოლოოდ განუმტკიცდა რევოლუციის უპირობო უარყოფა.
ივან ტურგენევის შემოქმედების გაფურჩქვნის ხანა XIX საუკუნის 50-იანი წლების დამლევსა და 60-იანი წლების დამდეგზე მოდის. ამ დროს დაწერა ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწარმოებები: „რუდინი“ (1856), „აზნაურთა ბუდე“ (1859), „მამები და შვილები“ (1862).
რუსული ლიტერატურის ყველაზე დიდი აღმავლობის ეპოქაში მოღვაწე ტურგენევს ურთიერთობა ჰქონდა იმ დროის ბუმბერაზ მწერლებთან - ლევ ტოლსტოისთან, ვისარიონ ბელინსკისთან, ნიკოლაი ნეკრასოვთან, ნიკოლაი გოგოლთან, ალექსანდრ გერცენთან. საზღვარგარეთ ცხოვრების დროს არანაკლებ მჭიდრო კავშირი ჰქონდა სახელგანთქმულ დასავლეთევროპელ ლიტერატორებთან, როგორებიც იყვნენ: ვიქტორ ჰიუგო, ჟორჟ სანდი, პროსპერ მერიმე, ემილ ზოლა, ანატოლ ფრანსი, გი დე მოპასანი, გუსტავ ფლობერი და მრავალი სხვა.
მწერალს გამორჩეული პირადი ცხოვრებაც ჰქონდა. ცალკე რომანის ღირსი იყო მისი ურთიერთობა ფრანგული საოპერო სცენის იმდროინდელ ვარსკვლავ პოლინ ვიარდოსთან, რომელიც ჯერ კიდევ სრულიად უსახელო, 25 წლის ახალგაზრდა კაცმა, 1843 წელს გაიცნო. ქალი უკვე გათხოვილი იყო მასზე ოცი წლით უფროს ხელოვნებათმცოდნეზე, კომპოზიტორსა და პარიზის „იტალიური თეატრის“ დირექტორ ლუი ვიარდოზე, მაგრამ რუსი მწერალი წლების მანძილზე ამ ოჯახთან ერთად ცხოვრობდა. ეს ურთიერთობა ბოლომდე გამოუცნობი დარჩა და ბევრი დავა-კამათის საგნად ქცეულა. ერთ-ერთი ვერსიით, მას შემდეგ, რაც ქმარს ინსულტი დაემართა და პარალიზებული იყო, პოლინი და ტურგენევი ფაქტობრივად, ცოლ-ქმარივით ცხოვრობდა. შემდგომ პოლინი მწერლის შვილს, ქორწინების მიღმა დაბადებულ პელაგეას ზრდიდა (თუმცა კი, თავად ოთხი შვილის დედა იყო).
უკანასკნელ წლებში ივან ტურგენევი უდიდესი აღიარების ყველა ნიშნით იყო გარემოცული, როგორც სამშობლოში, ასევე ევროპაში, სადაც ყველაზე ცნობილმა კრიტიკოსებმა საუკუნის უპირველეს მწერლებს შორის მიუჩინეს ადგილი.