ნაწილი პირველი - თავი პირველი - სომსი ბერდებოდა... საბედისწერო წიაღიდან ამ ორი მტრისა
სათავეს იღებს ბედდავსილი მიჯნურთა წყვილი.
შექსპირი, "რომეო და ჯულიეტა"
1920 წლის 12 მაისს სომს ფორსაიტი გამოვიდა "ნაითსბრიჯოტელიდან" იმ განზრახვით, რომ ენახა სურათების კოლექცია გალერეაში კორკსტრიტზე და მომავალში ჩაეხედა. ფეხით გაუყვა ქუჩას. ომის შემდეგ არასოდეს იჭერდა ტაქსის, თუ ამის აუცილებლობა არ ჰქონდა. მისი აზრით, ტაქსის მძღოლები გაუთლელები იყვნენ, თუმცა ახლა, როდესაც ომი დამთავრდა და მომსახურებაზე მოთხოვნაც იზრდებოდა, მძღოლებიც, ადამიანის ბუნებისამებრ, უფრო და უფრო კულტურულად იქცეოდნენ. მიუხედავად ამისა, სომსს ჯერჯერობით მაინც ვერ ეპატიებინა მათთვის, რაკი სიღრმისეულად აიგივებდა ბნელ მოგონებებთან და - როგორც მძღოლთა კლასის ყველა სხვა წარმომადგენელს - თვით რევოლუციასთან. ომის პერიოდში გადატანილ დიდ მღელვარებას და კიდევ უფრო მნიშვნელოვან ღელვას, ომს მოყოლებულ მშვიდობაში რომ იწვნია, ფსიქოლოგიური ძვრებიც მოჰყვა მის ძლიერ ხასიათში. იმდენჯერ ჰქონდა განცდილი მენტალური ნგრევა, რომ უკვე აღარც კი სჯეროდა მისი განხორციელება მატერიალურად. ყოველწლიურად ოთხი ათასის გადახდა შემოსავლიდან და მეტისმეტად დიდი დაბეგვრა: ამაზე უარესი რა იქნებოდა! თუმცა, ერთი მხრივ, მხოლოდ მეუღლისა და ერთი ქალიშვილის პატრონობა, მეორე მხრივ კი - სრულიად სხვადასხვაგვარად ინვესტირებული მეოთხედი მილიონი გირვანქა მკვიდრ გარანტიას იძლეოდა თვით ასეთი "ველური" დაბეგვრის პირობებშიც კი. რაც შეეხება ომის ნაალაფრის კონფისკაციას, სომსი სავსებით ემხრობოდა ამ პროცესს, რადგან თვითონ მსგავსი არაფერი გააჩნდა და "ღატაკთა უფლებას იცავდა"! გარდა ამისა, სურათების ფასიც სხვა ყველაფერზე არანაკლებად ავარდა, სომსს კი ისე არასოდეს უზრუნია თავის კოლექციაზე, როგორც ომის დაწყების შემდეგ. საჰაერო თავდასხმებმაც სასიკეთოდ იმოქმედა დაბადებიდანვე ფრთხილ სულზე და კიდევ უფრო გამოუწრთო უამისოდაც შეუპოვარი ხასიათი. მთლიანად გაბნევა-გაფანტვის შიში ნაკლებად მოშიშს ხდიდა უფრო ნაწილობრივი გაფანტვებისადმი, რასაც იწვევდა დაბეგვრები და გადასახადების აკრეფა, ხოლო გერმანელთა უტიფრობის გაკიცხვის ჩვევამ ბუნებრივად მიიყვანა თვით ლეიბორისტული პარტიის კიცხვამდე, - თუ აშკარად არა, სულის სიღრმეში მაინც.
მიაბიჯებდა. არსად ეჩქარებოდა. ფლერს გალერეაში ოთხ საათზე უნდა შეხვედროდა, ახლა კი ჯერ სამის ნახევარი იყო. სიარული სასიკეთოდ ზემოქმედებდა სომსზე, რომელსაც, ცოტა არ იყოს, ღვიძლი შემკვრივებოდა, ნერვები კი დაწყვეტამდე მისვლოდა. ქალაქში ყოფნისას, მისი მეუღლე ყოველთვის გარეთ იყო, ქალიშვილი კი, როგორც ომის შემდგომი პერიოდის გოგონათა დიდი უმრავლესობა, ყველგან დატანტალებდა და ლაქლაქებდა. და მაინც: მამა მადლობელი უნდა ყოფილიყო, რომ გოგონა მეტისმეტად ახალგაზრდა ჰყავდა საიმისოდ, რომ საკუთრივ ომში დაესაქმებინათ. არა, რასაკვირველია, სომსი დაწყების წამიდანვე ერთიანად უკუაგდებდა ომს. მაგრამ ამ სიძულვილთან ერთად, მის არსებაში მოისინჯებოდა ნაპრალი რაღაც ძველმოდურისა. სძულდა და ეზიზღებოდა ემოციური თავშეუკავებლობა. მაგალითად, დიდად უსაყვედურა ანეტს, ასეთ მიმზიდველს და, 1914 წლისთვის, სულ ოცდათოთხმეტი წლისას, მისი განზრახვისთვის - წასულიყო მშობლიურ საფრანგეთში, მის "ძვირფას სამშობლოში", სადაც, ომისგან სტიმულმიცემული (როგორც თვითონვე უწოდებდა თავის თავს), ის, რაღა თქმა უნდა, "ქვეითი ჯარის მამაც მებრძოლებს" მოუვლიდა. არადა, ჯანმრთელობას და სილამაზეს გაინადგურებდა! თითქოს, მართლაცდა, ექთანად იყო შობილი! სომსმა ამ განზრახვას პირი ამოუქოლა. დაე, ანეტი შინ იჯდეს და კეროს ან ქსოვოს თავისიანებისთვის! ჰოდა, ამიტომაც შინიდან ფეხი არ გაუდგამს და, მას შემდეგ, არასოდეს ყოფილა ზუსტად იგივე ქალი. მისი მავნე ტენდენცია - სომსის გატრიზავება არა ღიად, მაგრამ უჩუმრად და გადაკვრით, უფრო და უფრო გაიზარდა. რაც შეეხება ფლერს, მისთვის ომმა გადაჭრა მტკივნეული პრობლემა - უნდა წასულიყო თუ არა სკოლაში. თავს უკეთესად გრძნობდა, როცა შორს იყო დედამისის საომარი განწყობისგან, საჰაერო თავდასხმის შესაძლებლობისა და ექსტრავაგანტური მოქმედებების ჩადენის იმპულსისგან. ამიტომაც სომსმა თავისი გოგონა სემინარიას გადაულოცა იმდენად შორეულ დასავლეთში, რამდენადაც ღირსება-სათნოებასთან შეხამებულად ეჩვენა. მას შემდეგ საშინლად ენატრებოდა. ფლერი! სომსს არასოდეს უნანია, მოულოდნელად რომ დაარქვა ახალშობილ გოგონას ეს რამდენადმე უცხოქვეყნიური, ასე აშკარად ფრანგული ჟღერადობის სახელი. ფლერი! მშვენიერი სახელი, მშვენიერი ბავშვი! თუმცა მოუსვენარი, მეტისმეტად მოუსვენარი და - ჯიუტი! და იმის მცოდნეც, რა ძლიერი გავლენა ჰქონდა მამაზე! სომსი ხშირად უბრუნდებოდა თავის შეცდომას - უპირობო თაყვანისცემას ფლერისადმი. დაბერება და ბავშვობაში ჩავარდნა! სამოცდახუთი წელი! სომსი ბერდებოდა, თუმცა ვერ გრძნობდა ამას, რადგან - იქნებ საბედნიეროდაც - თუ გაითვალისწინებდა ანეტის სინორჩესა და სილამაზეს, მაშინ მეორე ქორწინება ჩინებული გამოდგა. ცხოვრებაში ერთადერთი ნამდვილი ლტოლვა ჰქონია: ლტოლვა პირველი ცოლის, აირენისადმი. ის კი, სომსის ბიძაშვილი ჯოლიონი, აირენი რომ წაიყვანა და წავიდა, როგორც ამბობდნენ, სადღეისოდ ფრიად მოფამფალებულიყო. რა გასაკვირია სამოცდათორმეტი წლის კაცისთვის, მთელი ოცი წელი რომ გაატარა მესამე ქორწინებაში!
სომსი ერთი წუთით შეყოვნდა და მდინარე როუს მოაჯირს