თავი I,
რომელშიც მკითხველი ამ მოთხრობის მოქმედ პირებს გაიცნობს იმ დიდებულ ისტორიულ ეპოქაში, როდესაც მეჩვიდმეტე საუკუნე, - თავისი ბრძოლებით, მეფის მკვლელობებით, რეფორმებით, რესპუბლიკელობით, რესტავრაციით, ხელახალი რესტავრაციით, დრამებით, ქადაგებებით, ოლივერ-კრომველიზმით, სტიუარტიზმითა და ორანჟიზმით - როგორც იქნა, დროის საფლავში ჩაესვენა და ადგილი დაუთმო მძლავრ მეთვრამეტე საუკუნეს; როდესაც ბატონი ისააკ ნიუტონი წმინდა სამების კოლეჯში კითხულობდა ლექციებს, ხოლო ბატონი ჯოზეფ ედისონი სააპელაციო სასამართლოში საგანგებო რწმუნებულად მსახურობდა; როდესაც ფრანგი ერის გენიოსმა მფარველმა ყველა საუკეთესო კარტი გაათამაშა და მისმა მოწინააღმდეგეებმა იწყეს სახელოში დამალული თულფების ჩამოსვლა; როდესაც ესპანეთში ორი მეფე იყო და რიგრიგობით გაურბოდნენ ერთმანეთს; როდესაც ინგლისში დედოფალი ზეობდა და მინისტრებად ისეთები ჰყავდა დანიშნული, ისტორიას რომ არ ახსოვს და ჩვენს დროშიც კი რომ ვენ ნახავს კაცი და გენერალი, რომელზეც შეიძლება, დაუსრულებლად იკამათო, მსოფლიოში უსაძაგლესი წუწურაქი იყო თუ ქვეყნად უდიდესი გმირი; როდესაც მისის მეშემიმ მადამ მალბოროს კვანტი გამოსდო და ყველა გეგმა ჩაუშალა; როდესაც ხალხს ყველაზე მსუბუქი პოლიტიკური პამფლეტისთვის ყურებთან გამოთხოვება უწევდა; როდესაც თანდათან პოპულარული ხდებოდა შეპუდრილი, დიდრონი პარიკები; როდესაც ლუი XIV ლოგინიდან ადგომამდე იხურავდა ამ პარიკს და დარბაზის ერს ყოველდღიურად უფრო ბებერი, დაჩაჩანაკებული და მოღუშული ეჩვენებოდა...
იმ ათას შვიდას ხუთ წელს, ოდეს ტახტზე ანა დედოფალი იჯდა და დიდებულად განაგებდა სამეფოს, არსებობდნენ პიროვნებები და ვითარდებოდა მოვლენათა მთელი სერია, რომლებიც და რანიც დღევანდელ მოდურ სტილსა და გემოვნებას პირდაპირ უკავშირდებიან; რამეთუ ისინი ნაწილობრივ უკვე აღწერილნი არიან „ნიუგეითის კალენდარში“ (რაც შემდგომშიც გამოჩნდება) და ხასიათდებიან როგორც ძალიან გულის ამრევნი და სრულიად საძაგელნი და ამავე დროს უაღრესად საამურნი და შესაბრალისნი, ხელს არაფერი უშლით, რომ ჩვენი მოთხრობის შემადგენელ ნაწილად იქცნენ.
შესაძლოა გვისაყვედურონ, და რასაკვირველია, არცთუ უმიზეზოდ, გულისამრევ და სრულიად საძაგელ პერსონაჟებს უკვე საკმაო დრო და ადგილიც დაუთმეს გამოჩენილმა ავტორებმა (არა მხოლოდ ჩვენი დროის, არამედ მომავლისაც) თავიანთ ნაწარმოებებშიო; მაგრამ უკვდავი ფეჯინის კვალს რომ გაჰყვე, გენიოსის ნაბიჯით უნდა იარო, ხოლო თუკი აწ გარდაცვლილ, მაგრამ მუდამ ცოცხალ ტერპინს, სახელგანთქმულ ჯეკ შეპარდს ან ჯერ არშობილ დიუვალს გინდა, რამეს დაესესხო, ეს ეგზომ რთულია, გარდა ამისა, იმხელა კადნიერებაა, რომ მერვე მცნების დარღვევის ტოლფასადაც შეიძლება მიიჩნიონ; ერთი მხრივ, შეიძლება ითქვას, რომ ოდენ თავდაჯერებული მეტიჩარა თუ შეუდგებოდა ისეთი თემის აღწერას, რომელიც დამსახურებულად სახელმოხვეჭილ ავტორებს უკვე დამუშავებულიც აქვთ და გადაღეჭილიც; მეორე მხრივ, ეს თემატიკა მართლაც ისეა გადაღეჭილი, რომ ვეღარაფერს დაამატებ კაცი; მესამე მხრივ კი (მეტი არგუმენტაციისათვის თუკი მესამე მხრიდანაც დაგვჭირდება საქმისთვის შეხედვა), ხალხს იმდენი აქვს უკვე გაგონილ-მოსმენილი არამზადებზე, ქურდებზე, ავაზაკებსა თუ ნიუგეიყთზე, როგორც ასეთზე, რომ უკვე ყელში ამოუვიდა; და სავსებით სამართლიანადაც! მაგრამ, მიუხედავად ამ ყველაფრისა, მაინც ვრისკავთ და „ოლდ ბეილის კალენდრიდან“ (ოლდ ბეილი - ცენტრალური სასამართლოს ტრადიციული დასახელება ინგლისში, რომელშიც სისხლის სამართლებრივი საქმეები ირჩევა) რამდენიმე გვერდის გაცნობის საშუალებასაც მოგცემთ და სთოუნ ჯაგიდან (სთოუნ ჯაგი (ინგლ. Stone Jug - ქვის დოქი) - ვითარცა თქვენისთანა ქალბატონმა უნდა უწყოდეს, ეს მისი სადედოფლო უდიდებულესობის ციხის დელიკატური დასახელება (ავტ. შენიშვნა)) ერთი ყლუპის შესმის კურთხევასაც არ დაგამადლით - წინ გველის ოქსფორდ-როუდზე ჭენება, ჯეკ კეტჩის მშვიდი საუბრის მოსმენა, მასთან ერთად მისი პაციენტის კისერზე მოხვევა, მაგრამ ეს უკვე ჩვენი და მისი ამბის დასასრულ. აქვე პატიოსნად ვაფრთხილებთ მკითხველს, რომ ნერვებს წინასწარვე მიხედონ, რამეთუ ჩვენს მოთხრობაში ძალადობის, ბოროტებისა და ფიზიკური წამების სცენების დეტალური აღწერაც მოგვიწევს, თან ისეთის, არსად რომ არ აღწერილა; თვით... ისე კი, შედარება რა საჭიროა?!
1705 წელს ინგლისის დედოფალს ეგებ მართლა უსკდებოდა გული, ესპანეთის ტახტზე ფრანგი უფლისწული არ ავიდესო; ეგებ თავს მოვალედ რაცხდა, ჯერ კიდევ უილიამ ორანელის მიერ დაწყებული ბრძოლა მიეყვანა ბოლომდე, რომლის გამოც ჩვენ მოგვიწია გადახდამ და ბრძოლამ ჰოლანდიური სამფლობელოებისათვის; ან ეგებ მართლა გული გაუხეთქა საცოდავმა, ბებერმა ლუი მეთოთხმეტემ; ეგებ სარა ჯენინგზსა და მის მეუღლეს სურდათ ბრძოლა, რადგან გული უგრძნობდათ, რომ მშვენიერ ნადავლს მოიხელთებდნენ; ასე იყო თუ ისე, ყველა ხვდებოდა, რომ ომი გაგრძელდებოდა და ჯარისკაცებს ლამის ქუდზე კაცის პრინციპით იწვევდნენ, აწყობდნენ აღლუმებს, შუბის ტყორცნებს და მიზანში სროლებს, დროშებს აფრიალებდნენ, ბუკსა და ნაღარას ერთმანეთს აჯიბრებდნენ, ყველგან დენთის სუნი ტრიალებდა და ყველაფერს მეომრული ჟინი მოსდებოდა - აი, ასე დაგვამახსოვრა თავი 1801-მა წელმა, როდესაც კორსიკელი მეტიჩარა დაემუქრა ჩვენს სანაპიროებს. კაპიტან კატსის პოლკი (ერთი წლით ადრე ბლენჰაიმთან რომ იწვნია მარცხი) ახლა უორიკშირში იდგა
ჩუქება
