შესავალი
,,აფხაზეთში ერთად იცხოვრებენ ქართველები და აფხაზები!
“ ჟიული შარტავა
საქართველოს ეროვნული გმირი
თამაზ ლიპარტელიანის წიგნი ,,ომი აფხაზეთში 1992-1993 (სისხლიანი სასაკლაო) ” სოხუმის დამცველთა გმირული ბრძოლების პირუთვნელი მაცნეა. მასში საინტერესოდ და შეულამაზებლად არის აღწერილი აფხაზეთის ომის სახელით ცნობილი კონფლიქტის ყოველი ეტაპი, საბრძოლო პერიპეტიები, მეომრული ცხოვრების სისხლითა და ოფლით გაჯერებული ყოველდღიურობა, ადამიანური სიმამაცე და სისუსტე, მებრძოლი სულის აღზევება, ღალატი, ურთიერთგატანა და თავგანწირვა თანამოძმისათვის, იქვე სულმოკლეობა, წინდაუხედაობა - მოკლედ ყველაფერი ის, რამაც კონფლიქტის სავალალო შედეგებამდე მიგვიყვანა. ამ წიგნის ღირსებად სწორედ ის მიგვაჩნია, რომ ავტორი გულწრფელად შეეცადა მის გარშემო მიმდინარე მოვლენების, ასევე საკუთარი ქმედების, ფიქრების, განცდების გადმოცემას, გამოაშკარავებას. მან განუმეორებელი პირდაპირობითა და სიმართლით აღწერა აწ უკვე ისტორიის კუთვნილებად ქცეული ომის ქარცეცხლიანი დღეები. მკითხველის თვალწინ აღადგინა რეალური სურათი, რაც მაშინ იყო შექმნილი, როგორც სამხედრო შენაერთებში, ისე ქვეყანაში არსებული საყოველთაო ქაოსის პირობებში. მხოლოდ შიშველი ენთუზიაზმის, სამშობლოს სიყვარულით გულანთებული ჭაბუკების, სოხუმის, ოჩამჩირის, აფხაზეთის სხვა ქალაქებისა და რაიონების, საქართველოს მრავალი კუთხის მკვიდრთა თავგანწირვის უმაგალითო გმირობის ხარჯზე კეთდებოდა უდიდესი და უმნიშვნელოვანესი საქმე. ახალგაზრდა ქართული სახელმწიფო უზარმაზარი და მტრობით გამსჭვალული ძალისაგან სასოწარკვეთილი გააფრთებით იცავდა საკუთარ ტერიტორიულ მთლიანობას, იცოდა მომავლის პერსპექტივა, რისი წართმევაც უნდოდათ მისთვის და თუ ყველაფრის მიუხედავად ვერ მოხერხდა ამ ამოცანის წარმატებით გადაჭრა, ქვეყანამ ჩამოტეხილი ფრთების, დაქუცმაცებული ეროვნული სხეულითღა შეძლო კატასტროფას არიდებოდა, ამაში სულაც არ იყო რიგითი მეომრების, სამშობლოს დამცველი სრულიად უპრეტენზიო ვაჟკაცების ბრალი, როგორც ეს ხანდახან სურს დახატოს მან, ვისაც ისტორიის სამსჯავროზე არაფრით არ უნდა უზარმაზარი ბრალდების ტვირთით წარდგომა.
ქართველ მეომართა, ხშირ შემთხვევაში რომ საკუთარი კერის უსაფრთხოებისათვის დასაცავად აღძრულები ჩაითრია მოვლენების სავალალო მდინარებამ, გამოუცდელი ჭაბუკების, გულანთებულ პატრიოტთა უჭკნობი გმირობის გაუკვდავების მცდელობაა ეს წიგნი. ისინი, ვინც ამ ფურცლებზე ცოცხლობენ, იბრძვიან, მშვიდობიანი მომავლისაკენ იცქირებიან, დღეს ჩვენს გვერდით აღარ არიან. მათ საკუთარი მკერდით, ალალად გაღებული სისხლით დაიცვეს სოხუმი, რომელიც ჩვენთვის, სამზეოში დარჩენილებისათვის, არის დაცემული და გაუბედურებული, თორემ იმ გმირებისათვის იგი ჯერაც ზურგსუკანაა, ისეთივე სპეტაკი, მომხიბვლელი და თბილია, როგორც ადრე...
დრო, ისტორია თავისას იტყვის, მრავალი დაფარული გაცხადდება, ხილული თუ უხილავი მიზეზი გაირკვევა და ყველაფერი თავის ადგილას დალაგდება, ომის ისტორიის ფართოპლანიან მოზაიკაში საჭირო მონაკვეთს დაიკავებს ყოველი კენჭი და სრული პანოც წარმოჩნდება მომავალი თაობების წინაშე, ყველა ცოდვა-მადლი აიწონება და მიეზღვება თითოეულს მისი დამსახურების მიხედვით. ერთადერთი რამ ახლავე არის ცხადი _ გმირების სახელებს დავიწყება არ უწერია, მათ სიმამაცეს დრო ვერ გადააფასებს და მათი მაგალითი თაობებს აღზრდის ქვეყნის ჭეშმარიტ ჭირისუფლებად, მაგრამ... ჯერ ის დროა, როცა მისხალ-მისხალ უნდა შეიკრიბოს და აიკინძოს იმ ათასობით ჭაბუკის ბრძოლისა და გმირობის მატიანე, რომლებიც ბედმა უმძიმესი განსაცდელის ჟამს გამოიყვანა ავანსცენაზე და ურთულესი როლის შესრულება დააკისრა, უსასტიკესი გამოცდა მოუწყო, რომ თითქოს საბოლოოდ დარწმუნებულიყო თითოეულის სიდიადეში... თვითმხილველების, იღბლიანობის წყალობით ცოცხლად დარჩენილ თანამებრძოლთა მცდელობით უნდა დაფიქსირდეს ჩვენი ტრაგიკული წარსულის უჩინარი პერსონაჟების ნაღვაწი, მასი განცდები, ფიქრები, მიზნები, სურვილები... ყოველი უმნიშვნელო ნიუანსი ძვირფასი იქნება ომის მომავალი მემატიანეებისათვის, თითოეული დეტალი დააინტერესებს ხვალინდელ დღეს. მხოლოდ შეუფერებელ, ყოველგვარი შელამაზების გარეშე მოწოდებულ პირველწყაროს ექნება სანდო დოკუმენტისა და მიმზიდველი ტილოს პრეტენზია, მით უფრო, თუ იგი მწერლის მახვილი მზერით იქნება მოხელთებული და მისივე მადლიანი კალმით აღნუსხული.
ამ მეტად მნიშვნელოვანი აღსრულების წარმატებული ცდაა თამაზ ლიპარტელიანის წიგნი. მისი გამოცემა და აფხაზეთის ომის შესახებ შექმნილი მხატვრულ-დოკუმენტური ლიტერატურისათვის შემატება საშურ საქმედ მიმაჩნია, მით უფრო აფხაზეთის ტრაგედიის ოცდამეხუთე წლისთავის ფონზე, როცა კიდევ ერთხელ უნდა დავუბრუნდეთ საკუთარი წარსულის გააზრებას, რაც არ უნდა მწარე იყოს ეს პროცესი...
სერგო წურწუმია, მწერალი
ომის წინა პერიოდის პოლიტიკური ვითარება ქართველებსა და აფხაზებს შორის
1989 წლის შემდეგ, როდესაც ერთ-ერთ მშვიდობიანი დემონსტრაციის დროს ეროვნული მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი ვოვა ვეკუა ვერაგულად მოკლეს აფხაზმა სეპარატისტებმა, ქართველები და აფხაზები ოფიციალურად დაიყვნენ, დაშორდნენ ერთმანეთს. ქართული უნივერსიტეტი გამოეყო აფხაზურს და დამოუკიდებლად არსებობდა. ასევე აფხაზეთის ქართული მწერლობა გამოეყო აფხაზებისას და დამოუკიდებლად არსებობდა. ქართველი აფხაზს არ უყურებდა იმ თვალით, როგორც ადრე. საზოგადოებაში შეინიშნებოდა დაძაბულობა. ქ. სოხუმში აფხაზები ბევრი არ ცხოვრობდნენ, მაგრამ ვინც ქართულ მსოფლმხედველობასთან ახლოს არ იყო, ძმად არ მოიგულებოდა. ასევე მათ მხრიდანაც... მაგრამ ქართველებს ყოველთვის უწევდათ უკან დახედვა, დათმობა. რატომ? ისმის კითხვა.
იმიტომ, რომ ქართველ ჩინოვნიკებს კრემლი მბრძანებლობდა და
ჩუქება
