ალფონს დოდე (1840-1897) რომანისტი და დრამატურგი, XIX საუკუნის ფრანგული ლიტერატურის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი ალფონს დოდე პროვანსის მხარის ქალაქ ნიმში, აბრეშუმის მომცრო ფაბრიკის მფლობელის ოჯახში დაიბადა. მისდა სამწუხაროდ, მეწარმის შვილის უზრუნველი ცხოვრება არ დასცალდა, რადგან მამამისი გაკოტრდა, ფაბრიკა გაყიდა და ცოლ-შვილთან ერთად ლიონში გადაბარგდა.
მომავალ მწერალს უმაღლესი განათლების მიღების შესაძლებლობა არ ჰქონდა და საშუალო სკოლის დასრულების შემდეგ, პროვინციული კოლეჯის მასწავლებლის თანაშემწედ მუშაობას შეუდგა, თუმცა ამ სამსახურს დიდხანს ვერ შემორჩა და 17 წლისა, ძმასთან ერთად, პარიზისკენ აიღო გეზი იმ განზრახვით, რომ სარჩო ჟურნალისტური საქმიანობით მოეპოვებინა. ცხოვრების ამ პერიოდზე დოდე წინამდებარე ტომში მოთავსებულ ავტობიოგრაფიულ რომან "კაცუნაში" მოგვითხრობს. ამ ნაწარმოების დაწერის დროისთვის (1868 წ.) დოდეს უკვე მოეხვეჭა სახელი მოთხრობების კრებულით - "წერილები ჩემი წისქვილიდან" (1866 წ.), რომელსაც ასევე გაეცნობა ჩვენი მკითხველი.
რაც შეეხება მის ჟურნალისტურ საქმიანობას, როგორც რეპორტიორი და თეატრალური კრიტიკოსი, წარმატებით თანამშრომლობდა იმდროინდელ ფრანგულ გაზეთებთან, ხოლო 1860 წელს იმპერიის საკანონმდებლო კორპუსის პრეზიდენტის, ჰერცოგ დე მორნის სამსახურშიც ჩადგა, რასაც სამწერლო საქმიანობასაც უთავსებდა.
დოდეს ორიგინალური ლირიკული მოთხრობები პროვანსის ბუნებისა და ადამიანების შესახებ, რომლებიც შემდგომ სახელწოდებით - "წერილები ჩემი წისქვილიდან" ცალკე წიგნად გამოიცა, თავდაპირველად გაზეთებში ქვეყნდებოდა. მას მოჰყვა "კაცუნა", რომელმაც მოთხრობებთან ერთად, მწერალს სახელი და კარგი შემოსავალი მოუტანა. უკვე 30 წლის დოდე ქვეყნის ყველაზე სახელგანთქმული მწერლების - გუსტავ ფლობერის, ემილ ზოლას, ძმები გონკურების, მათი რუსი კოლეგის, ივან ტურგენევის წრეში ტრიალებდა.
1869 წლის დეკემბერში საგაზეთო ფურცლებზე დაიწყო დოდეს მორიგი რომანის - "ტარტარენ ტარასკონელის" ბეჭდვა. ამ ნაწარმოებში მან წარმოადგინა შემდგომში მოარულად ქცეული პერსონაჟი - ბაქია ტარტარონი, რომელმაც თავისი გამორჩეულობით სამუდამოდ დაიმკვიდრა ადგილი მსოფლიო ლიტერატურის ისტორიაში და მრავალი ქვეყნის მკითხველთა ერთ-ერთ საყვარელ გმირადაც იქცა.
აღსანიშნავია, რომ ალფონს დოდეს ძირითადი ნაწარმოებები, რომლებმაც მას ქვეყნის შიგნითაც და მის ფარგლებს მიღმაც დიდება მოუტანა, ერთი ათწლეულის (1866-1876 წწ.) განმავლობაში დაიწერა, არადა, მან კიდევ 20 წელი იცოცხლა და ლამის ყოველწლიურად წერდა რომანს, რომელიც, ლიტერატორთა აზრით, მხატვრული დონით თითქმის არ ჩამოუვარდებოდა მის წინამორბედ თხზულებებს.
გვიანდელ პერიოდში დოდეს შემოქმედებაში გაძლიერდა კრიტიკული ტენდენციები. სოციალურ-მამხილებელი მუხტით გამოირჩევა მისი რომანები: "ნაბობი" ("მმართველი"), "მეფეები დევნილობაში", "ევანგელისტი ქალი", "უკვდავი".
80-იან წლებში მწერალი კვლავ მიუბრუნდა თავის საყვარელ პერსონაჟ ტარტარენს და მის შესახებ კიდევ ორი რომანი - "ტარტარენი ალპებში. ტარასკონელი გმირის ახალი თავგადასავალი" და "პორტი ტარასკონი. სახელგანთქმული ტარტარენის უკანასკნელი თავდაგადასავალი" დაწერა. ამავე პერიოდში, მისი ინტერესის არეალში, სოციალურ პრობლემატიკაზე მეტად, ფსიქოლოგიური ანალიზი მოექცა, რამაც გამოხატულება პოვა რომანებში: "საფო", "ვარდი და ნინეტი", "ოჯახის ბურჯი", რომლებიც 80-იან და 90-იან წლებში დაიწერა.
ჩუქება
