მამა ბრაუნის სკანდალური ამბავი

მამა ბრაუნის სკანდალური ამბავი
 მართებული არ იქნება, თუ მამა ბრაუნის თავგადასავლების აღწერისას, იმ სერიოზულ სკანდალს არ ვახსენებთ, რომელშიც ერთხელ გაეხვია. დღესაც არიან ადამიანები, ალბათ, მისი ეკლესიის მრევლშიც, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ამ სკანდალმა მის სახელს ჩირქი მოსცხო. ეს ამბავი მექსიკაში მოხდა, ერთობ სავალალო რეპუტაციის გზისპირა სასტუმროში. მავანთა აზრით, რომანტიკული გრძნობების მოძალებამ და ადამიანური სისუსტისადმი თანაგრძნობამ მამა ბრაუნს მაშინ სრულიად უპასუხისმგებლო და, შეიძლება ითქვას, უჩვეულო საქციელი ჩაადენინა. თავისთავად, დიდი არც არაფერი მომხდარა, და მთელი უცნაურობაც სწორედ ეს იყო.

ტროა ელენეს გამო დაეცა, ეს დასაძრახი ამბავი კი მშვენიერი ჰიპათია პოტერის გამო მოხდა. ამერიკელებს ახასიათებთ განსაკუთრებული უნარი, და ამას ევროპელები ყოველთვის სათანადოდ როდი აფასებენ, შექმნან ინსტიტუციები ქვემოდან, ასე ვთქვათ, მასების ინიციატივით. ამას აქვს თავისი დადებითი მხარეები. ერთ-ერთი ასეთი დადებითი მხარე, როგორც ეს უკვე აღნიშნეს მისტერ უელსმა და კიდევ სხვებმა, გახლავთ ის, რომ ადამიანს, შეიძლება, არავითარი ოფიციალური პოსტი არ ეკავოს, მაგრამ საკმაოდ დიდი გავლენა ჰქონდეს საზოგადოებაზე; ლამაზი და ეშხიანი ქალი ერთგვარ უგვირგვინო დედოფლად იქცეს, თუნდაც არ იყოს კინოვარსკვლავი, ან პატრიოტი ამერიკელი ქალი გიბსონის სტილში. ჩამოთვლილთაგან არც ერთი, ოდნავადაც არ უკავშირდებოდა ჰიპათიას პოპულარობის მიზეზს, თუმცა, ისიც ძნელი სათქმელია, თუ რამ განაპირობა ეს პოპულარობა. ლამაზი გარეგნობა და მდიდარი მამიკო არცთუ იშვიათი იყო მის სამშობლოში, მაგრამ ჰიპათიას ჰქონდა რაღაც განსაკუთრებული ხიბლი, რომელიც ასე იზიდავდა ჟურნალისტების გაფაციცებულ მზერას. თაყვანისმცემელთაგან ის, პირადად, თითქმის არავის უნახავს, და არც ჰქონიათ მისი ნახვის იმედი, არც მამამისის ქონებით რაიმე სარგებლის მიღების შესაძლებობა მისცემიათ. მისი პოპულარობა მხოლოდ რომანტიკული ლეგენდა, მითოლოგიის თანამედროვე სუროგატი იყო, და სწორედ ამაზე აღმოცენდა შემდეგ მეორე რომანტიკული ლეგენდა, უფრო გაზვიადებული და შთამბეჭდავი, რომლის გმირიც იგი უნდა გამხდარიყო და რომელმაც, როგორც ბევრი ფიქრობდა, ლაფში ამოსვარა მამა ბრაუნის, ასევე, ზოგიერთი სხვა ადამიანის სახელი.

იმათ, ვისაც ამერიკულმა სატირამ „თვალცრემლიანი დები“ (სენტიმენტალური მიმართულების ამერიკელ ჟურნალისტ ქალთა დამცინავი სახელწოდება) შეარქვა, ზოგმა აღტაცებით, ზოგმაც მორჩილებით, გააშუქეს ერთ მეტად ღირსეულ და პატივცემულ ბიზნესმენთან, გვარად პოტერთან, ჰიპათიას ქორწინების ამბავი. ზოგმა თავს იმის უფლებაც მისცა, რომ ჰიპათია მისის პოტერად მოეხსენიებინა, თუმცა, რა თქმა უნდა, იგულისხმებოდა, რომ მისი ქმარი მხოლოდ მისის პოტერის ქმარი იყო და სხვა არავინ.

ჰოდა, სწორედ მაშინ მოხდა დიდი სკანდალი, რომელმაც მის მტერ-მოყვარეთა ყველაზე თამამ მოლოდინსაც კი გადააჭარბა. ჰიპათია პოტერის სახელი მექსიკაში მცხოვრებ ვიღაც ლიტერატორს დაუკავშირეს, რომელიც ამერიკის ქვეშევრდომი კი იყო, მაგრამ ლათინურამერიკული სულისკვეთებით გამოირჩეოდა. სამწუხაროდ, მისი მანკიერებანი, ისევე, როგორც ჰიპათიას სათნოებანი, მუდამ განსჯის საგანი ხდებოდა. ეს გახლდათ, არც მეტი, არც ნაკლები, როგორც სახელგანთქმული, ასევე სახელგატეხილი რუდელ რომანესი, პოეტი, რომლის წიგნებმაც საყოველთაო პოპულარობა იმით მოიპოვა, რომ ბიბლიოთეკებში იკრძალებოდა და პოლიციისგან იდევნებოდა. ერთი სიტყვით, ჰიპათია პოტერის ნათელი და მშვიდი ვარსკვლავი ცის კაბადონზე ახლა ამ კომეტის უშუალო სიახლოვეს კაშკაშებდა. ის კი მართლაც წააგავდა კომეტას, თმაგაბურძგნილი – ამას მისი პორტრეტები მოწმობდა, და მგზნებარე – ამას კი – მისი ლექსები; და, როგორც ყველა კომეტას, გამანადგურებელი ძალა ჰქონდა, – მას ცეცხლოვან კუდად მისდევდა განქორწინებათა სერია, რომელსაც ზოგიერთი – მისი, როგორც გულთამპყრობლის, წარმატებებით, ზოგიერთი კი მისი, როგორც ქმრის, ხშირი ღალატით ხსნიდა. ეს მძიმე იყო ჰიპათიასთვის; ცნობილი ადამიანისთვის რთულია, შეუბღალავი პირადი ცხოვრების ქონა; ყოველი მისი ნაბიჯი საჯაროდ განიხილება. ჟურნალისტები სიყვარულის დიადი კანონის თაობაზე რაღაც ქარაგმებს აქვეყნებდნენ; წარმართნი ხარობდნენ; „თვალცრემლიანი დები“ რომანტიკულ წუხილს გამოხატავდნენ; ზოგიერთმა მათგანმა თავს უფლება მისცა მოდ მიულერის (ამერიკელი მწერლის, ჯონ გრინლიფ უიტიერის (1807-1892), ლექსი „მოდ მიულერი“) შესახებ ლექსიდან ის ცნობილი სტრიქონებიც კი დაემოწმებინა, რომ ყველა წარმოთქმულ თუ დაწერილ სიტყვათა შორის ყველაზე სევდიანია ფრაზა „რომ მომხდარიყო...“ მისტერ ეგარ პ. როქმა, ასე სასტიკად და სამართლიანად რომ სძულდა „თვალცრემლიანი დები“, ისიც კი განაცხადა, რომ სრულიად ეთანხმებოდა ამ ლექსის ბრეტ ჰარტისეულ (რენსის ბრეტ ჰარტი (1836-1902) – ამერიკელი პროზაიკოსი და პოეტი) ვარიაციას: „კიდევ უფრო სევდიანია ის, რასაც ყოველდღე ხედავ, და ეს ასეა, თუმც კი ასე არ უნდა იყოს“.

მისტერ როქს მტკიცედ და სრულიად სამართლიანად სწამდა, რომ „ბევრი რამ არ უნდა ხდებოდეს“. გაზეთ „მინეაპოლისის მეტეორის“ ფურცლებზე ის დაუნდობლად და გააფთრებით აკრიტიკებდა საზოგადოების დეგრადაციას და, საერთოდაც, მეტად გაბედული და პატიოსანი კაცი გახლდათ. შეიძლება, ცოტა არ იყოს, გადამეტებული მრისხანება სჩვეოდა, მაგრამ ეს მისი ჯანსაღი