სხვა საქართველო ნაწყვეტი გოგი ოჩიაურის ინტერვიუდან:
ბავშვობიდან ვარ ჰამსუნის მკითხველი. ჰამსუნის შვილიშვილი იყო ჩამოსული და ოლიკო ჟღენტმა იცოდა ჩემი ჰამსუნით გატაცება. შეხვედრაზე დამპატიჟა და სიტყვაც მათქმევინა. ადრე ჰყავდა მას ნორვეგიელები სტუმრად, ისინი კინოს იღებდნენ და მაშინ გავიცანი ოლიკო. წავიყვანე სამჭედლო სახელოსნოში და რაღაც კარგი ურთიერთობა დაგვიმყარდა. მცირე დარბაზი იყო. მე და ზაზა აბზიანიძე ერთ მაგიდასთან დავსხედით, თითო ღვინო ავიღეთ და ვუსმენდით – სხვები ლაპარაკობდნენ. მე მეგონა, რომ მაყურებელი ვარ, მსმენელი. თან ჰამსუნის შვილიშვილი უნდა ვნახო. უცებ ოლიკომ გამოაცხადა, რომ მე რაღაცას ვიტყვი. გავედი, "რა ვთქვა, რა ვთქვა"... ჰამსუნის ბავშვობის სიყვარული გადამეზარდა მერე სკანდინავიის სიყვარულში და ისლანდიური საგები მიყვარს ძალიან, ძველი მკითხველი ვარ და ვილაპარაკე ისლანდიური საგების და ხევსურული ანდრეზების შესახებ – ანდრეზები ჰქვია ასეთ გადმოცემებს ხევსურეთში, ზეპირს... თვითონ დამწერლობისგან შორს გაქანდა ხევსურეთი და ფშავი და ჩამოყალიბდა ზეპირსიტყვაობით – ზედმეტს იშორებს სიტყვა და რჩება მხოლოდ არსი. ვთქვი, რომ ძალიან ემთხვევა სკანდინავიურ კულტურას ჩვენი (ხევსურული) კულტურა, რომელიც დამწერლობის გარეშე დარჩა, დიდი გენიალური ქართული კულტურის გარეშე-მეთქი. ავიდა ზაზა და, რაც გოგიმ ილაპარაკა, დიამეტრალურად საწინააღმდეგო პოზიციაზე ვარო. ჩვენი კულტურები პოლარულად განსხვავდება ერთმანეთისგანო. ილაპარაკა ძალიან საინტერესოდ. რომ ჩამოვიდა ხელი დამიქნია და წავიდა.
...დავფიქრდი, რომ ის ძალიან პატიოსანი და წესიერი კაცია, კარგი ლიტერატორი მგონია მე და მივხვდი, რომ იმან არ იცის ეს, რადგან ქართული დამწერლობის გარეშე განვითარდა ხევსურული ანდრეზების კულტურა.
იმასაც გიამბობთ, ჰამსუნი საიდან შემიყვარდა. მე მყავდა დედის ძმა, დედის შინში (5:50), თომა ბალიაური, ჩოლოყაშვილის შეფიცული, რომელიც ჩვენს სახლში, ბებიაჩემის სახლში, არხოტში მოკლეს 1934 წელს. 1924 წლის აჯანყების მერე ბებიაჩემთან იყო, მებრძოლი კაცი იყო. არ გაყვა ჩოლოყაშვილს, როცა წავიდნენ აჯანყების მერე, ის დარჩა – ერთადერთი კაცი შეფიცულებიდან. ანდერძი არ ქვია, იმიტომ, რომ არაფერი მემკვიდრეობა დაუტოვებია, რაღაც ბიოგრაფიული, პატარა ნაწერი, ბოთლში იპოვეს 90-იან წლებში. ჯაბუშანურებმა. წავიკითხეთ და ფიცია ჩოლოყაშვილის საქმისადმი ერთგულების. ჩემს დედის ძმას, ანუ თომა ბალიაურს, რომელიც მოკლეს, დარჩა ერთი იარაღი, რომლითაც იბრძოდა აჯანყების დროსაც და მერეც და ერთი წიგნი – ჰამსუნი, თქვენ წარმოიდგინეთ. ჩემთვის ეს ძალიან ძვირფასი იყო. ამ წიგნის წყალობით ჰამსუნი გახდა ჩემი საყვარელი მწერალი.
ჩვენი ქვეყნის იდენტობის საფუძვლები ორი მსაზღვრელის – ქრისტიანობისა და ბაგრატიონთა დინასტიის – გარშემო ჩამოყალიბდა. რწმენასა და სამეფო დინასტიას მესამე მსაზღვრელიც ემატება – ისტორია. "შავით მოსილმა საქართველოს ბედმა" ჩამოაყალიბა ჩვენი ნაციონალური თვითაღქმა. "დიდმა ღვაწლმა ბაგრატ მესამისამ, დავით აღმაშენებლისამ, თამარ დედოფლისამ, უქმად ჩაუარა ამოდენა ტანჯულს, ბედისგან დევნილს, ერთობისთვის და ქრისტიანობისთვის სისხლ-დანთხეულსა საქართველოსა", – წერდა ილია. შესაბამისად, "ქართველმა, თავისის სარწმუნოებისათვის ჯვარცმულმა, იცის პატივი სხვისი სარწმუნოებისაც. ამიტომაც ჩვენს ისტორიაში არ არის მაგალითი, რომ ქართველს სურვებიყოს ოდესმე სხვისი სარწმუნოების დაჩაგვრა და დევნა". მე-19 საუკუნეში შექმნილი ეროვნული იდენტობის ფორმულის ირგვლივ ჩამოყალიბდა ჩვენი თვითაღქმა. ერთი მხრივ, მშვიდობის მოსურნე ხალხის დამპყრობელთან თავდაცვით ბრძოლასა და დაკარგულ მიწებთან, რწმენის შენარჩუნებასთან და, შესაბამისად, მოწამეობრივ გზასთან. აქ საერო თუ სასულიერო მოღვაწეებისთვის უმაღლესი სათნოება მოწამეობა იყო; მეორე მხრივ, ამ ფონზე, გარე სამყაროს აღქმაში, ტოლერანტული მსოფლაღქმის გვერდით, გამოიძერწა მკაფიო, დომინანტური ხატი – სადაც ვხედავთ საძულველი დამპყრობლების ხატებს, თურქ-სელჩუკებს, თათარ-მონღოლებს, სპარსელებს და მათ ლიდერებს – შაჰ-აბასს, თემურ ლენგს, ჯალალედინს, აღა-მაჰმად ხანს.
ამ ძირითადი ეროვნული სულისკვეთების მიღმა არსებობს სხვა კულტურული შრე და, მიუხედავად იმისა, რომ ისიც გარკვეულწილად დაკავშირებულია ქრისტიანობასა და ბაგრატიონთა დინასტიასთან, მაინც სხვაგვარი განზომილებაა, განსხვავებული თვითაღქმა. ეს არის საქართველოს მთა და, რასაკვირველია, ეს არის ხევსურეთი – პირიქითა ხევსურეთი, არხოტის თემი, კავკასიონის ქედზე გადასული, რომელსაც დღემდე საქართველოსთან სამანქანო გზაც კი არ აკავშირებს; ზურგს უკან კავკასიონის ქედი აღმართვია, წინ – ასას ხეობა და ინგუშეთი. როგორც ამბობენ, "არხვატი სრულიად მოწყვეტილია საქართველოს, მდინარეც კი არ ერევა ხევსურეთის წყალს" (ნათელა ბალიაური). მეორე ხეობა, შატილისა და მუცოს თემი, ასევე კავკასიონს გადაღმა არღუნის ხეობაშია გადასული. მასაც: ზურგს უკან – კავკასიონის ქედი, წინ, პირისპირ – ჩეჩნეთი. არც შატილისა და მუცოს მდინარეები "ერევა ხევსურეთის წყალს".
მაგალითისთვის მხოლოდ ერთს ვიტყვი: ინგუშეთის, ჩეჩნეთისა და დაღესტნის დასაპყრობად რუსეთის იმპერიას 30-წლიანი ომი დასჭირდა. შამილის ტყვედ აყვანის შემდეგ ჩეჩნებისა და ინგუშების წინააღმდეგობა ათ წელიწადს მაინც გრძელდებოდა. რუსეთის მხრიდან ამ ოცდაათწლიან ომში დაახლოებით იმდენივე
ჩუქება
