წითელი ქუდი და სხვა ნივთმტკიცებები იანვარია. ოთახში არაფერი გვინთია და ამიტომ ნახევრად ჩაცმულები ვწევართ. სქელი საბნები გვაფარია. 1993 წლის იანვარია. საღამოს 5 საათის შემდეგ გვერდიგვერდ დადგმულ საწოლებში ვწვებით და ლიახვის ძილისმომგვრელ ხმას ვუსმენთ. თოვს. მომხიბვლელი სანახაობაა: ვეება ფიფქები, ვერცხლისფერი მდინარე, გამქრალი მეორე ნაპირი, რომელზეც, წესით, წმინდა წყლის დასახლება უნდა იყოს, მაგრამ მხოლოდ მოციმციმე, სწრაფად მოძრავი წითელ-ყვითელი სინათლეებია. ჩვენ კომბინატის დასახლებაში ვცხოვრობთ, ცხრასართულიანი კორპუსის მესამე სართულზე. მოპირდაპირე კორპუსის წინ ერთადერთი ლამპიონი დგას, რომელშიც სწორედ მაშინ გაკრთება ხოლმე იისფერი შუქი, როცა ამას ყველაზე ნაკლებად ელი და ხვდები, რომ ორიოდე წუთში შენი ოთახიც განათდება. წყვდიადში ჩაძირული, მოულოდნელად გადათეთრებული ქალაქის თავზე ვიღაცამ ჯადოსნური ჯოხი აიქნია.
სიმართლე რომ ითქვას, საცხოვრებლად უვარგისი ბინაა, შეულესავი კედლებით, ფანჯრების ჩარჩოების ქვეშ დარჩენილი, ძველი გაზეთებით ამოვსებული სიცარიელეებით. ერთი ოთახი საერთოდ გაუქმებულია - საწყობად არის ქცეული. რაღას არ იპოვი ამ ოთახში: წყლის ელექტროგამაცხელებელს, ჩაქუჩს და ლურსმნებს, საქაღალდეებს რაღაც ოქმებით, ანგარიშებით, დაკითხვების ფურცლებით... დაუკითხავად ხელს ვერაფერს ვკიდებ. შეიძლება სულ უბრალო სარეცხის სარჭიც კი ნივთმტკიცება აღმოჩნდეს. თუმცა ყოველდღე მაინც შევდივარ ამ ოთახში და სანამ დღის სინათლე აქაურობას კარგად ანათებს, დაკითხვების ჩანაწერებს ვკითხულობ. ძირითადად, თავშესაქცევი ამბებია, თუმცა დროდადრო გულისმომკვლელი ისტორიებიც გამოერევა ხოლმე.
მეორე ოთახში ორი საწოლი დგას და ამ საწოლებში მე და ბებიაჩემი ვწევართ. როცა ერთმანეთს არაფერს ვუყვებით, ლიახვის ძილისმომგვრელ, მომადუნებელ ხმას ვუსმენთ. როგორც ყოველთვის, ძველი ამბები ბევრად უფრო საინტერესოა. დარწმუნებული ვარ, რომ არაფერს მიმალავს, არც ერთ ამბავს არ ალამაზებს და არ აზვიადებს. თხრობისას არც თანაგრძნობას ითხოვს - უბრალოდ ჰყვება და მეც უბრალოდ ვუსმენ. სრულ სიბნელეში იოლად წარმოვიდგენ მის სახეს - ოდნავ მოჭუტული თვალების კუთხეებში გაჩენილ ნაოჭებს, ყველა ღიმილისგან განსხვავებულ ღიმილს.
გორში ხშირად თოვს და ჰაერში მორიალე ფიფქების ყურება დიდი სიხარულია. დროდადრო მოპირდაპირე კორპუსის ლამპიონში იისფერი შუქი კრთება და გულისცემა მიჩქარდება. როცა ოთახში სინათლე ინთება, საწოლიდან ვდგები, ყავას ვადუღებ და მაშინვე წიგნების კითხვას ვიწყებ. ნოვალისს, ჰოლდერლინს ვკითხულობ. ბებიაჩემი სადილის სამზადისს იწყებს, ან სახლის - უფრო სწორად, შემოსასვლელისა და ჩვენი ოთახის - დალაგებას. წყალს იმ ოთახ-საწყობში ნაპოვნი ელექტროგამაცხელებლით აცხელებს (სულ არ ადარდებს, ნივთმტკიცებაა თუ არა) და სარეცხს რეცხავს - თავისას, ჩემსას. შორსმხედველია და ნემსში ძაფის გაყრას ყოველთვის მე მთხოვს. მე ახლომხედველი ვარ და ნემსში ძაფს სწრაფად ვუყრი, მაგრამ უნივერსიტეტში სათვალეს არ ვიკეთებ და დაფაზე დაწერილ სიტყვებს ვერ ვკითხულობ.
უნივერსიტეტში წითელი ქუდით დავდივარ. მომწონს ეს ქუდი. დანახვისთანავე ვიყიდე.
მამაჩემი რამდენიმე დღეში ერთხელ მოდის და მოაქვს ნავთი, პური, მაკარონი და კარტოფილი. ფულს იმდენს მიტოვებს, რომ ყავის საყიდლად მეყოს. ყავას ბაზარში ვყიდულობ. ხანდახან ბაზარში მანდარინსა და ფორთოხალსაც ვყიდულობ ხოლმე. როცა ოთახში ოქროსფერი შუქი ინთება და სამივენი ერთად ვსადილობთ, ეს სრულყოფილი, ენითაუწერელი ბედნიერებაა. მათ ერთნაირი თვალები აქვთ - ღია ცისფერი, ერთნაირი ცხვირი - თხელი, სწორი. სკანდინავიელებს ჰგვანან. ამ დროისათვის ყველა ნივთმტკიცება უკვე თავის ადგილას დევს. მშვიდად, აუჩქარებლად ვსადილობთ.
კიდევ ერთხელ მომიყევი, როგორ გაიცანი-მეთქი, ვთხოვ და მერამდენედ მიყვება ერთსა და იმავე რომანტიკულ ისტორიას. 17 წლის იყო თუ არც იყო. ნათესავს წვეულება გაუმართავს და იმ ბიჭს სწორედ ამ წვეულებაზე უნახავს. მოსწონებია, მაგრამ ერთი სიტყვაც არ უთქვამს. კომში გაუთლია (გორის მშრალი, მახრჩობელა კომში!), თხელ ნაჭრებად დაუჭრია და თეფშით გაუწვდია. ასე, უხმოდ. ამასაც მაშინვე შეჰყვარებია. ისიც ყველაფერს მიხვდა და მეც მივხვდიო. ორი კვირის მერე მოვიდა და ცოლად მითხოვაო.
ერთად ხუთი თვე იცხოვრეს. მერე ის ომში წავიდა და 1942 წლის იანვარში კურსკთან, სოფელ იასტრებოვკაში დაიღუპა. მამაჩემს მამა არ უნახავს. ბებიაჩემი აღარ გათხოვილა - სიცოცხლის ბოლომდე იმ კაცის ერთგული დარჩა, ვისი სახეც აღარ ახსოვდა. მგონი, წაბლისფერი თმა ჰქონდა, მგონი, თაფლისფერი თვალებიო....
ნუთუ შესაძლებელია იმ კაცის სიყვარული, ვისი სახეც აღარ გახსოვს? ნუთუ თეფშით გამოწვდილი კომშის ნაჭრები საკმარისია იმაში დასარწმუნებლად, რომ კაცს უყვარხარ? ეს ბრმა სიყვარულია თუ საერთოდ არ არის სიყვარული? ეს უსაზღვრო ერთგულებაა თუ სხვა რამ არის, რასაც უფრო მეტი საერთო აქვს საზოგადოებისგან გარიყვის შიშთან? ვცდილობ, ვიღაცის სახე გავიხსენო, ვინც მთელი თვეა, არ მინახავს. ვერ ვიხსენებ. მგონი, შავი თმა აქვს, მგონი, მუქი ყავისფერი თვალები...
ჩემი წითელი ქუდი ტელევიზორის თავზე დევს. უნივერსიტეტში ამ ქუდით იმიტომ დავდივარ, რომ იმან, ვისი სახეც აღარ
ჩუქება
