შესავალი რედაქტორისაგან
კეისრის ომი გალიაში, რომის მიერ კელტურ ტომთა დიდი ნაწილის დაპყრობა, ანტიკური ხანის ერთ-ერთი ყველაზე ფართომასშტაბიანი სამხედრო კამპანიების სერია იყო, რომლის მიმდინარეობის შესახებ საკმაოდ დეტალური ცნობები გაგვაჩნია. ამაში ყველაზე მნიშვნელოვანი წვლილი თავად გაიუს იულიუს კეისარმა შეიტანა - მან დაწერა თხზულება, რომელსაც „ კომენტარები გალიის ომის შესახებ" ეწოდება და ეხება კეისრის მეთაურობით მოწყობილ ლაშქრობებს გალიაში, გერმანიასა და ბრიტანეთში.
გაიუს იულიუს კეისრის პიროვნებისა და მისი ცხოვრების დეტალების კვლევა ყოველთვის იყო და კვლავაც აქტუალურ თემად რჩება ისტორიულ მეცნიერებაში. ყოველწლიურად ასობით ნაშრომი ქვეყნდება მისი პერიოდის რომის ისტორიაზე, კეისრის სამხედრო კამპანიებზე, პირად ცხოვრებაზე, სამოქალაქო მოღვაწეობაზე. კეისარს მრავალი მონოგრაფია მიეძღვნა. ბოლო პერიოდში გამოცემულ ნაშრომებს შორის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ფილიპ ფრიმანის „ იულიუს კეისარი", ლუჩიანო კანფორას „ იულიუს კეისარი: ხალხის დიქტატორი" ადრიან გოლსვორთის „ კეისარი: კოლოსის ცხოვრება", ენტონი კამის „ იულიუს კეისარი: ცხოვრება". ასევე მრავალმხრივ საინტერესოა 2009 წელს, მირიამ გრიფინის რედაქტორობით გამოცემული კრებული კეისრის შესახებ, რომელიც კეისრის ეპოქას სხვადასხვა კუთხით მიმოიხილავს, მათ შორის მის ლიტერატურულ მოღვაწეობას(1). ქართულ ენაზე იულიუს კეისრის შესახებ გამოცემულია ორი მონოგრაფია - მათე ალექსიშვილის „ გაიუს იულიუს ცეზარი" და ლევან სანიკიძის „ კეისარიადა". კეისრის ეპოქას ეხება ლევან სანიკიძის „ ტრიუმვირატი", ალექსანდრე წერეთლის „ ძველი რომის ისტორიის" მონაკვეთები, თარგმნილია გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსისა და პლუტარქეს თხზულებები(2), რომლებშიც აღწერილია გაიუს იულიუს კეისრის ცხოვრება და მოღვაწეობა(3). განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნოთ კეისრის „ გალიის ომის კომენტარების" პირველი წიგნის ქართული თარგმანი (მთარგმნელი რუსუდან ცანავა), რომელიც დაიბეჭდა „ ანტიკური ლიტერატურის ანთოლოგიის" III ტომში(4). მისი გამოცდილება გარკვეულწილად გათვალისწინებულია ჩვენ მომზადებულ გამოცემაშიც. აღსანიშნავია, რომ კეისარი გამოირჩევა თხრობის მარტივი და თავის დროისათვის თანამედროვე სტილით. ის თავის სხვა თხზულებაში, ლათინური გრამატიკის შესახებ, უპირისპირდება არქაიზმების გამოყენებას ლიტერატურაში, როგორც ეს იმ დროის რომის რესპუბლიკაში იყო მიღებული. მიუხედავად ამისა, თხზულების თარგმნა საკმაო ძალისხმევას მოითხოვს. ბევრი დეტალი ცალკე შესწავლას საჭიროებს. ამიტომ ჩვენ გადავწყვიტეთ სამეცნიერო კომენტარებიც დაგვერთო კეისრის ნაწარმოებისათვის. თარგმანი შესრულებულია Loeb Classical Library-ს სერიულ გამოცემაში Caesar, The Gallic War (Cambridge, 1917, 1958) მოცემული ლათინური ტექსტის მიხედვით. მთარგმნელი, თეოდორა ყარალაშვილი ყურადღებით მუშაობდა თხზულების თითოეულ აბზაცზე, ადარებდა მას ინგლისურ და რუსულ თარგმანებსაც და შეიძლება თამამად ითქვას, რომ ტექსტი ორიგინალთან მაქსიმალურად ახლოს დგას როგორც სტილისტურად, ისე ანტიკური ხანისათვის შესაბამისი ტერმინოლოგიით, რაც ხშირად არის პრობლემა რუსულ სამეცნიერო თარგმანებში. აქვე გვინდა დახმარებისათვის მადლობა გადავუხადოთ ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორებს ლევან გორდეზიანსა და იამზე გაგუას, რომელთაც წაიკითხეს ტექსტი და ზოგიერთი სასარგებლო მითითებაც მოგვცეს.
კეისრის „ კომენტარები გალიის ომის შესახებ" იყოფა რვა ტომად (ბოლო ტომის ავტორი აულუს ჰირციუსია)(5). გალიის ომის კომენტარები მოიცავს როგორც გალიის დაპყრობას ძვ.წ. 58-50 წლებში, ასევე კამპანიას ბრიტანეთსა და გერმანიაში და მნიშვნელოვან ცნობებს გვაწვდის იმ დროისათვის რომაული სამყაროსათვის ნაკლებად ნაცნობი ამ ორი მხარის შესახებ. პირველ ორ წიგნში განხილულია სამი მასშტაბური მოვლენა - ჰელვეტების გადასახლება და რომთან დაპირისპირება, ბრძოლა სვებების მეფე არიოვისტუსთან და ომი ბელგებთან. კეისრის გალური კამპანიის დაწყებამდე რომი ფლობდა ციზალპურ გალიას (ალპების ამიერი მხარის) და ტრანსალპური (ალპების იმიერი მხარის) გალიის ნაწილს. ამ უკანასკნელის უმეტესი სივრცე კი რომელიც შეიცავდა ახლანდელი საფრანგეთისა და ბელგიის ტერიტორიებს
ჩუქება
