გიაურ-ყუში

დიდი ქვაბში არის სპარსული სამეფო სასახლის ერთი დაბაზი, სადაც შაჰ აბასი თავისი გარდაცვლილი ბებიის, შალიკაშვილის ქალის მიერ დატოვებულ ინდაურებს უვლის. როგორც ირკვევა, ადრე ვიღაც ქართველ ვაჭარს ვენეციიდან ინდაურები ჩამოუყვანია, რაც შეუტყვია შაჰ აბასის მემატიანეს, ისკანდერ მუშნის და შალიკაშვილის ქალისთვის უთქვამს. შალიკაშვილის ქალი კიდევ თავის შვილიშვილს შესჩენია, უყიდინებია ის ინდაურები, მერე მოუმრავლებია კიდეც და ისე გახალისებულა იმათ მოვლაში, რომ საცივიც კი გამოუგონია და ისე აღსრულებულა, ხოლო ინდაურები კი შვილიშვილისთვის დაუტოვებია მოსავლელად. შაჰ აბასი შეწუხებულია, - მართალია, კარგად უვლის ამ ფრინველებს, მაგრამ ვერ გაუგია, რატომ იყოფიან მისი ინდაურები ორ მოწინააღმდეგე ბანაკად და დაუნდობლად რატომ ჩხუბობენ გამუდმებით. ამ დროს ალაპარაკდება მისი ერთი ინდაური და გაეცნობა, როგორც რომის პაპის კამერიერე პიეტრო დელა ვალე, რომელმაც რომის პაპს, ურბან მერვეს და კარდინალთა საბჭოს უნდა ანახვოს კომედია დელარტეს ვენეციურ-ლომბარდიული დასის „ფედელის“ წარმოდგენა, საიდანაც გამოჩნდება მისი ანტითურქული პროექტის აღმასრულებელი მხედართმთავარი. თუ პიეტრო დელა ვალეს პროექტი გავიდა, მას იმედი აქვს, რომ საქართველოს, იგივე მგლისქვეყნის (საშუალო სპარსულზე „ვრკან“ - მგელი) კურატორად დანიშნავენ. მგლის ქვეყნის კურატორად დანიშვნა უნდა კარდინალ ბორგეზეს მოულოდნელად გაცოცხლებულ ძმისშვილს, ინკვიზიტორ ჩეზარე ბორგეზესაც, ამიტომ იმასაც უქირავებია კომედია დელარტეს ნეაპოლიტანური დასი „აჩეზი“ და ისიც აპირებს წარმოდგენის ჩვენებას. რაკი რომის პაპი დაინტერესებულია, რომ თურქებისგან გაათავისუფლოს ქრისტიანული სამყარო, ამიტომ მოვიდა პიეტრო დელა ვალეს ანტითურქული კოალიციის პროექტის გასაცნობად. „ფედელის“ დასის ინდაური მსახიობები იწყებენ წარმოდგენის ჩვენებას, რომლის მთავარი გმირია მგლის ქვეყნის ერთი ორგულა სარდალი, სახელად დიდი მოურავი, იგივე გიორგი სააკაძე. მგლის ქვეყნიდან გამოქცეული მოურავი შაჰ აბასის კარზე მიდის, ხდება მხედართმთავარი, სპარსეთს შემოუერთებს ბაღდადს, ინდოეთს და ყანდაარს. მერე რამდენჯერმე ილაშქრებს საკუთარ ქვეყანაში და ააოხრებს, ბოლოს კი უღალატებს შაჰ აბასს, მარტყოფის ბრძოლაში დაამარცხებს სპარსეთის ჯარს, მაგრამ ახლა მგლის ქვეყანაში მოინდომებს გამეფებას, იქაური მეფის მომხრეები დაამარცხებენ ბაზალეთის ტბასთან და მოურავი იძულებულია თურქეთში გაიქცეს. აი, სწორედ ეს კაცი უნდა პიეტრო დელა ვალეს თავისი ანტითურქული კოალიციის მთავარსარდლად; ხოლო თავად ანტითურქული კოალიცია გულისხმობს პოლონეთის მეფის მორჩილებაში მყოფი დნესტრისპირა კაზაკებისა და შაჰ აბასის ირანის გაერთიანებას თურქების წინააღმდეგ, რაზედაც ორივე მხარე თანახმაა და სადაც დამაკავშირებელი როლი უნდა შეასრულოს მგლის ქვეყანამ, რომლის დასავლეთი მხარე დაექვემდებარება პოლონეთის მეფეს, ხოლო აღმოსავლეთი კი - რომის პაპს. ურბან მერვეს ბრძანებით თავიანთი სპექტაკლს თამაშობენ ჩეზარე ბორგეზეს დაქირავებული ვენეციური დასის, „აჩეზის“ მსახიობებიც, რომლებიც წარმოადგენენ მოურავის აღსასრულს თურქეთში. ურბან მერვე აღშფოთებას გამოთქვამს შაჰ აბასის მიერ საქართველოს ოკუპაციის გამო და შეშფოთებით აღნიშნავს, რომ თუმცა გიორგი სააკაძის სიკვდილის გამო ანტითურქრული კოალიციის პროექტი ჩაშლილია, მისიონერები მაინც უნდა გააგზავნონ საქართველოში, რათა მათ ქვეყანა მოამზადონ კათოლიკურ ეკლესიაში გასაწევრიანებლად. წასვლამდე ურბან მერვე დაინტერესდება, რამდენი უნდა გადაუხადოს „აჩეზის“ დასს ჩეზარე ბორგეზემ, თუკი პიეტრო დელა ვალემ „ფედელის“ დასს ათასი დუკატი გადაუხადა. ჩეზარე ბორგეზე მსახიობებს აძლევს ქისას, სადაც მისი სიტყვით, ათას ხუთასი დუკატია, მაგრამ გაირკვევა, რომ იმ ქისაში მხოლოდ კენჭები ყრია. არ უნდა გეთამაშათ ჩვენი საწინააღმდეგო წარმოდგენა და არც მოტყუვდებოდითო, უსაყვედურებს „აჩეზის“ დასს „ფედელის“ დასი. რა თქვენი საქმეა, სად ვითამაშებთო, შეუტევენ ისინიც და იწყება ინდაურების ორ დასს შორის ჩხუბი. მოურავისთვის რომ კასტარაცია ჩაგვეტარებინა, ეს ჩხუბიც არ მოხდებოდაო, წუხს ისკანდერ მუშნი. შაჰ აბასი მიხვდება, რომ ჩეზარე ბორგეზეს დიდებულ სამოსში მისი შვილის მკვლელი ბებუთ ხანი გამოწყობილა და ჩხუბი უფრო მწვავდება. ბოლოს კი დიდი ქვაბში შაჰ აბასი მოურავს ხარშავს, რომ ქართული საცივი გააკეთოს მისგან; ხოლო მეორე ქვაბში კი ურბან მერვე ხარშავს კორიოლანუსს, რომ ინდაური ბადრიჯნით გააკეთოს იტალიურად. მოფრინდება გიუარ-ყუში, რომელიც შაჰ აბასის მიერ კასტრირებული და ამის გამო გარდაცვლილი თეიმურაზ მეფის შვილი ალექსანდრეცაა, კასტირირების გამო შეშლილი მეორე შვილი ლევანიც და შაჰის ბრძანებით ნაწამები თეიმურაზის დედაც, ქეთევან დედოფალიც. გიაურ-ყუში შაჰ აბასს და ურბან მერვეს ამცნობს, რომ თავად ისინიც ჯოჯოხეთის დიდ ქვაბში არიან. ეს პიესა იწერებოდა 1994-2015 წლებში.