დედაო, დაო, სიყვარულო თედო ბექიშვილს
ნაშუაღამევის ოთხის ნახევარი. ქართველთა უკანასკნელი სოფელი დარიალში. მოვარდისფრო კლდეები, შავი მკაცრი ჩრდილები. დიდი ჩახჩახა მთვარე მოწმენდილ ცაზე.
ასეული წლებია, ეს სოფელი გზად დევს. ვის აღარ აუვლია და ჩამოუვლია ამ გზით: იმპერატორებს, მეფეებს, სარდლებს, მეფე პოეტებს; მათთან ერთად – მძარცველებს, მკვლელებს, ქურდებს, ნაძირალებს. ყოველი მათგანის სული თავისებურად ლოკავდა ამ კედლებსა და კლდეებს. აშლილა სოფელი, წასულა, სხვები მოსულან, მაგრამ ისევ ქართველები მოსულან. ერთი შეხედვითვე ეტყობა ქართულობა სახლებს, ღობეებს, საქონ-საყოლსაც კი. მთვარის სინათლეში მშვიდად, ღონივრად სხედან უკანა ფეხებზე დიდი თეთრი ნაგაზები, ნამდვილი ძველებური ცხვრის ნაგაზები – ბებერა და ლომა. კეთილი ნდობით შემოგვყურებენ მთლად უცხოებსაც (ეს იმიტომ, რომ ჩვენში, ერთ მათ მოკეთეს, ასე სურს), მათი პატრონი კი, პირველ დაძახებაზევე გამოღვიძებული ახალგაზრდა ქვრივი, გამხდარი, მსუბუქი, თვალებნათელი ქალი, თითქოს ფეხზე აყენებს, აბუნტებს მთელ აქაურობასაც:
– ვაი, მომიკვდა თავი! ვაი, თუ დიდხანს გალოდინეთ. ახლახან ჩამეძინა, მე ბეჩავს. მობრძანდით და დაბრძანდით!
– ყურთამდე აღებს სახლის ორივე კარს, – მობრძანდით, გენაცვალეთ! შენც მოიპატიჟე, ბიჭო! – მკლავზე ექაჩება ჩვენს მეგობარს, ვაჟიშვილის ნათლიას (ვაჟიშვილებს ღონივრად სძინავთ), – რძე მაქვს ძალიან კარგი და ახალგამომცხვარი პური. დაბრძანდით! ჩამოისვენეთ! – აქეთ-იქით ეწევა სკამებს. სწრაფად გამოაქვს მაგიდაზე დიდი ქილით რძე და შინდამცხვარი სეფისკვერებივით პურები, სწრაფად ავსებს ჭიქებს.
ჩვენი მეგობარი უყვებოდა, რა ამბავიც იყო ჩვენს თავს, – ბავშვი რომ გვყავდა ამასწინათ თქვენთან, ის გამხდარა ავად ჟელეზნოვოდსკში, ოპერაციას უკეთებენ, ეს პაპაა ბიჭისა, ეს – ბებია.
– ვაი, რას მეუბნებით! ვაი, რატომ არ დამიდგება თვალი! ის კარგი, ის ტოროლა! რატომღა წაიყვანეთ აქედანა, რატომა! ხომ ძალიან მოეწონა აქაურობა, ეს ჩვენი კლდეები, ჩვენი სახლები, ჩვენი მყეფრები. როგორ ეხუტებოდა ყბებზე ხან ერთს და ხან მეორეს. ესენიც რა დღეში იყვნენ, რათ წაიყვანეთ აქედანა, ხომ გეხვეწეთ, ყოფილიყო ჩემთან დედიანათა და ნახავდით, როგორ დაგახვედრებდით ლოყებდავაშლებულსა კარგი რძითა და კარგი პურითა. როგორ გაუშვით ის იმოდენა ქვეყანაში, ქალი ქალსა რომ ვერა სცნობს და კაცი კაცსა! მომგვარეთ, აქ მომგვარეთ ის ცუდი, ის მაიმუნი. ბიჭები დაჰპირდნენ, დევთან წაგიყვანთ და არ შეგეშინდებაო? არ შემეშინდება, არაო. შენ შემოგევლე, ბიჭო! ოი, რათ გაგატანეთ! ოი, ძალით რათ არ დავიტოვე აქა! კიდევ მიირთვით, კიდევა, გენაცვალეთ!
ჩვენ ღიმილიან, მაგრამ მტკიცე უარზე ვართ. ჩვენ დიდი გზა გვაქვს გასავლელი. ჩვენი მეგობარი ეკითხება, – მაშ, არაფერს მაბარებ, სულა? არაფერს, არაფერს. მაშ, წავედითო. უუზარმაზარ მადლობას ვუხდით. რაისთვისაო, რაისთვისაო! მანქანაში ვსხდებით.
წამოხრილია ჩვენკენ; ნუ შეგეშინდებათ, ნუ! გული კარგს მეუბნება, კარგად იქნება. წადით და მომგვარეთ ბიჭი აქა!
ჩვენ მივდივართ და ის რჩება. ჯერ აწეული აქვს უმწეოდ ხელები, მერე დაუშვებს და კალთაზე იწყობს. რამდენიმე ნაბიჯზე გამოდევნებული ნაგაზები კმაყოფილები ბრუნდებიან მასთან. თავზე დაჰნათით დიდი ბრდღვიალა მთვარე.
სადაცაა გამისკდება საფეთქლები, – ვისა ჰგავს ეს ქალი, ვის? გაგიჟებით ჰგავს ვიღაცას და ვერაფრით კი მივმხვდარვარ, ვის...
. . . . . . . . . . . . . . .
ორი კვირის შემდეგ, ჟელეზნოვოდსკიდან ბედნიერად გამობრუნებულებმა, ღიმილით მივგვარეთ ნაოპერაციები ბიჭი. ამჯერად დღე იყო, შუადღე, და ყველაფერი თითქოს გამადიდებელ შუშაში ჩანდა. თითქოს ნარბენი, თალხ, გახუნებულ ბამბაზიის ხალათში გახვეული, გახარებული მლოცველის სახით ჩაიხარა, თრთოლვით შემოაწყო ხელები ბიჭს ბეჭებზე, მიიხუტა. ბებერამ და ლომამ თავები ჩაღუნეს და ერთი იქით წავიდა, მეორე – აქეთ, თითქოს მოერიდათ, ცრემლი არ დაენახა ვინმეს მათ თვალებში.
და აი, მაშინ ვიღაცამ მიკარნახა აშკარად: – ეგ არისო, ჰო, ჩვენი დამდნარი მარადიული დედა, ჩვენთვის თავდადებული მარადიული და, ჩვენი მარადიული სიყვარული. ეგ აკოწიწებს თავის მთრთოლვარე თითებით ავკაცობისაგან დასანგრევად განწირულ ქვეყანას. ილოცეთ მაგისთვის და მაგისი მოდგმისათვის... ქალმა ხელების სწრაფი მოჭერით შეუმოწმა ბიჭს სხეულის სიმრთელე და ახლა უკვე პატარა ფარდულის პატარა შავ კარში შეიჩქაროდა დახრილი. ატყდა იქ ქათმების კრიახი და ფრიათი. ჩაჩუმდნენ ქათმები და ისევ მომესმა ხმა: – შეგვიბრუნდებიან ჩვენი ბედის ვარსკვლავები, სულ სხვები მოვლენ ამ მიწაზე, მაგრამ ეგ, ექოსავით უსხეულოდ მაინც, მარად იარსებებს ჩვენს მთებში, ჩვენს კლდეებში, შემალული გამოქვაბულებში, ეხებში, ნაპრალებში, მუდმივად დაძაბული ჩვენი დაძახების მოლოდინში, და ვინც პირველი მოხვიდეთ, პირველად დაუძახეთ მაგას – დედაო, დაო, სიყვარულო!...
ჩუმად, ჩურჩულით მიკარნახა იმ ვიღაცამ ეს. მეც ჩუმად გეუბნებით ყოველივეს. ვინ იცის, რა არის ჩანთქმული ამ სიჩუმეში!
ქალი
ჩუქება
