ეგებ, არც დამიჯეროთ ან ჩემი გამოგონილი გეგონოთ ყოველივე. რადგან ის, რასაც მოგითხრობთ, გარდასულ საუკუნეებში კი არ მომხდარა, არამედ ახლა, ტაის წლებში(ტაის წლები – 1912-1926 წწ.). უფრო მეტიც, ჩვენს თანამედროვე ტოკიოში, სადაც ქუჩებს ტრამვაი და ავტობუსები სერავენ, ბინებში განუწყვეტლად რეკავს ტელეფონი, გაზეთებში გაფიცვებსა და ქალთა მოძრაობებზე წერენ. და რამდენიც უნდა გიმტკიცოთ, რომ ჰოფმანისა და ედგარ პოს კალმის შესაფერისი ეს ამბავი მართლაც მოხდა ამ უზარმაზარი ქალაქის ერთ-ერთ რაიონში, მაინც ეჭვის თვალით შემომხედავთ. მერე რა, თუ ტოკიოს ქუჩები ფარნებით არის გაჩირაღდნებული, განა, შესაძლებელია მზის ჩასვლის შემდეგ ჩამოწოლილი წყვდიადის გაფანტვა და ნათლის მობრუნება? რამდენიც უნდა გვიმტკიცონ მეცნიერებმა, რომ რადიომ და თვითმფრინავებმა ბუნების ყველა საიდუმლოს ახადეს ფარდა, მაინც არავის ძალუძს მისი იდუმალებით მოცული წიაღის რუკის მოხაზვა. და თუ ამაში მეთანხმებით, რატომღა მიგაჩნიათ შეუძლებლად ცივილიზაციის შუქით გაბდღვრიალებულ ტოკიოში იდუმალ სულთა არსებობა, რომელნიც ღამღამობით უფრო მძლავრობენ; რატომ არ შეიძლება ხანდახან მაინც ჩაიდინონ ხოლმე თუნდაც ისეთივე სასწაული, აუერბახის ღვინის სარდაფში(აუერბახის ღვინის სარდაფი – იგულისხმება ღვინის სარდაფი გოეთეს „ფაუსტიდან“.) რომ მოხდა?.. თუმცა, რატომ – „ხანდახან“? თუ ნებას დამრთავთ, გეტყვით: ალბათ, არაერთხელ შეგინიშნავთ, ჩვენ გარშემო ღამეული ყვავილებივით როგორ ბუდობენ ზებუნებრივი ძალები. თქვენც, ალბათ, ნანახი გექნებათ გინძას ქუჩაზე, ზამთრის გვიან ღამით, ქარში დაბზრიალებული ქაღალდები. თუნდაც ცნობისმოყვარეობის გამო, აბა, ერთხელ სცადეთ და დათვალეთ, რამდენ ადგილას ხდება ამგვარი სასწაული? სიმბასიდან ნიაკობასიმდე(სიმბასი, ნიაკობასი – ტოკიოს სავაჭრო ქუჩები, რომელთა შუაშიც მდებარეობს გინძა.) მხოლოდ ერთგან და ისიც – აუცილებლად გზაჯვარედინზე. არა, ჰაერის ნაკადით ამ მოვლენას ვერ ახსნით. ხოლო, თუ უფრო გულმოდგინედ დააკვირდებით, ქაღალდის ამ აბზრიალებულ გროვაში აუცილებლად შენიშნავთ წითელ ნაგლეჯს – ან ჩამოხეული კინოაფიშა იქნება, ან ტიოგამის(ტიოგამი – სხვადასხვაფრად მოხატული ქაღალდი.) ნაკუწი, ან ასანთის ეტიკეტი. სულერთია, წითელი ნაგლეჯი უნდა იყოს. როგორც კი ქარი წამოუბერავს, ეს წითელი ნაგლეჯი პირველი აიჭრება ჰაერში, თითქოს სურს, თან გაიყოლოს ქუჩაში დახვავებული ნაგავი. უმსუბუქესი ქვიშაც რაღაცას ეჩურჩულება აქა-იქ მიმობნეულ თეთრი ქაღალდის ნაკუწებს და ისინიც წამის უსწრაფესად მიჰყვებიან ქარს. ჯერ თავაწყვეტილი ბზრიალებენ ჰაერში, შემდეგ ნარნარით შემოუვლიან წრეს და, როცა ქარი ჩაცხრება, წითელი ნაგლეჯი სხვებზე ადრე უბრუნდება მიწას. შეუძლებელია, ეს მოვლენა თქვენც კი საოცრებად არ გეჩვენოთ. მე გულახდილად რომ გითხრათ, გასაოცარ ამბად მიმაჩნია, არაერთხელ შემინელებია ნაბიჯი და დავკვირვებივარ ვიტრინების ჩახჩახა შუქზე აბზრიალებულ ქაღალდის ნაკუწებს. იმასაც მივხვდი, რომ, თუ დაჟინებით დააკვირდები კაცი, აუცილებლად დაინახავ ადამიანის თვალისთვის უხილავ საგნებს, ისევე, როგორც ღამით ვხედავთ ხოლმე ღამურებს.
თუმცა ტოკიოში მარტო ეს მოვლენა როდია გასაოცარი. უჩვეულოზე უჩვეულო ამბები ხდება ღამღამობით, ტრამვაით მგზავრობისას. მაგალითად, ორი ტრამვაი, წითელი და მწვანე, სრულიად უკაცრიელ ქუჩაზეც ჩერდება, თუმცა გაჩერებაზე არავინ დგას. თუ არც ეს გჯერათ, როგორც ქაღალდების ამბავი არ დამიჯერეთ, მაშინ თქვენ თვითონ შეამოწმეთ ამაღამვე. განსაკუთრებით დოსაკასა და სუგამოს ხაზზე ხდება ხოლმე ასეთი უჩვეულო რამ, თუმცა იქაური ტრამვაი არაფრით განსხვავდება სხვებისგან. ამას წინათ საოცარი რამ შემემთხვა. ხუთიოდე დღის წინ დოსაკას ხაზზე წითელ ტრამვაიში ჩავჯექი ღამით. დანგოსაკასიტეს გაჩერებასთან სულიერი არ ჭაჭანებდა, მაგრამ ტრამვაი მაინც გაჩერდა. კონდუქტორმა ზარის ზონარი მოქაჩა, ვაგონიდან თავი გაყო და, როგორც ყოველთვის, დაიძახა: „ამოდიხართ?“ მე იქვე ვიჯექი და ფანჯარაში გავიხედე. ჰოი, საოცრებავ, არც გაჩერებაზე, ბოძთან, არც ფართო, ღამეულ ქუჩაში, სადაც ყველა სახლის კარი გამოკეტილი იყო, სულიერი არ ჭაჭანებდა. მხოლოდ ჩამოწოლილ ნისლს მიღმა მქრქალად ანათებდა მთვარე. „რა უცნაურია“, – გავიფიქრე. კონდუქტორმა ისევ ჩამოქაჩა ზონარი და ტრამვაი დაიძრა. მე ისევ ქუჩას გავცქეროდი და თანდათანობით მთვარის მაცდურ და მქრქალ შუქში უთვალავი ადამიანის ჩრდილი გავარჩიე. ეგებ, ჩემს ავადმყოფურ წარმოსახვას დააბრალოთ ეს ყოველივე, დაე, ასეც იყოს, მაგრამ ვატმანმა რატომღა გააჩერა ტრამვაი? მსგავსი უცნაური ამბავი, ჩემ გარდა, სხვებსაც გადახდენიათ თავს. ჩემმა ერთმა მეგობარმა ისიც მითხრა, რომ, გაოცებულმა, სახელოზეც კი მოქაჩა ვატმანს და უთხრა: „რატომ აჩერებ, ხომ ხედავ, არავინ დგას!“ ვატმანმა კი უპასუხა: „მე ხალხი დავინახე“.
ასეთი საოცრებანი მრავლად ხდება ტოკიოში: არსენალიდან ამობოლქვილი ბოლი ქარს კი არ მიაქვს, პირიქით, მის საწინააღმდეგოდ მიიკლაკნება; ანაზდად, შუაღამისას, წმინდა ნიკოლოზის ტაძრის ზარები აგუგუნდება ხოლმე; ერთი და იგივე ნომერი ტრამვაი ერთმანეთს მიჰყვება ნიჰანბასის ქუჩაზე ჩამოწოლილ ბინდბუნდში; კოკუგიკანის(კოკუგიკანი – სპორტული დარბაზი ტოკიოში.) ცარიელ დარბაზში კი ყოველღამე გაისმის ტაშის გრიალი - ერთი სიტყვით,