ცნობისმოყვარე
ბედნიერების ყველაზე დადებითი მხარე ის არის, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში არაფერს ძალუძს შენი განწყობის გაფუჭება. მერე რა თუ ღრუბლიანმა ცამდღეს წვიმა გადმოუშვა. პარიზი მაინც გაგვხვევს რამდენიმე წუთში თავის მცხუნვარე მზის სხივებში. დღეს შაბათია და ლოგინში ვნებივრობ. საძინებელშისამზარეულოდან წამოსულ სურნელს ვგრძნობ, დედა ისევ კრუასანებს აცხობს. დიდი დრო სჭირდება, თუმცა ისეთი გემრიელია, ვერაფერი შეედრება. ნახევრადდახუჭული თვალით გამოვდივარ ოთახიდან, ჩემს დაუმორჩილებელ თმას ერთად ვუყრი თავს და თმის სამაგრით ვიწევ. დედა მაგიდას ორ კაცზე შლის, ბრუნოჩვეულებისამებრ სამსახურშია. ჩემს მამინაცვალს სამუშაოს ისეთი გრაფიკი აქვს ჩვენი სახლის სამზარეულოს ფანჯრებიდან ყოველი დილის შვიდის ნახევარზეყავის არომატი მკვეთრად იგრძნობა.
„ სააბაზანოში, პატარა ქალბატონო... მერე კი ვისაუზმოთ! “ – არც ვეპასუხები, ისე შევდივარ გამოსაფხიზლებელში; ჰო, სააბაზანოს ასე ვეძახი. დილით გრილწყალს შეუძლია, გონს მომიყვანოს, საღამოს კი ცხელი წყალი მაძლევს მოდუნების საშუალებას. სარკეში ჩემს თავს ზიზღით ვუყურებ და იქიდანწაბლისფერთმიანი, საშუალო სიმაღლის, ოდნავ გრძელი სახით და ძალზედ ფიქრიანი თვალების მქონე გოგონა მომშტერებია. რომ გითხრათ ალვის ხესავითწელგამართულ ქალიშვილს ვხედავ – მეთქი, მოგატყუებთ. შიშველი ფეხებით სამზარეულოში გავდივარ.
– რა საოცარი დილა გაგვითენდა, არა?! – ვამბობ და ოპტიმისტურად განწყობილი ვუყურებ დედას. სამზარეულო ისეთი არეულია, შეგრძნება მაქვს, ღამითვიღაცამ ჩვენი სახლის განადგურება მოინდომა.
– ევა, იატაკიდან ხელსახოცი აიღე. შენგან ხელმარცხნივ. – ხელსახოცს ფრთხილად ვიღებ, ორივე ხელით ვჭმუჭნი და სანაგვე ურნაში, ქაღალდისგან მიღებულიბურთის ფორმით, კალათბურთის თამაშს ვიწყებ.
ყოველ დილით, როდესაც მაგიდასთან ვჯდები, შეგრძნება მაქვს, უკვე გაძარცვულ სუფრას ვუმზერ. დედას რომ ჰკითხოთ, ფინჯანი მწვანე ჩაი დილით ენერგიასშეგმატებთ, შესაბამისად, საუზმეზე ჩვევად გვექცა ყოველდღიური ჯანსაღი კვების რაციონი. მე და დედას, როცა მარტონი ვრჩებით, უსასრულოდ შეგვიძლიასაუბარი.
გასული წლის 21 თებერვალს 12 წლის გავხდი. სხვისი თვალსაზრისით ჯერ ბავშვი ვარ, თუმცა, ძალიან გონებაგახსნილი ბავშვი და ნებისმიერი საკითხის აღქმალოგიკურად შემიძლია. დედა ბუნებამ დადებითი ხასიათით დააჯილდოვა. მას არ უყვარს, როცა ვამბობ, რომ ცხოვრებით უკმაყოფილო ვარ ან მრცხვენიაბავშვობის, მრცხვენია მამაჩემის, ჟორჟის. ეს ჩვენ შორის გამუდმებით სადავო თემაა.
– მომიყევი ჟორჟის შესახებ. – თხოვნით მივმართავ დედას, როცა საუზმეს ვამთავრებთ.
– მაგიდა ავალაგოთ.
– გთხოვ, დედა, არც ისეთი პატარა ვარ ამისთვის, – დედა როცა დუმს, ძალიან არ მომწონს და კარგად ვაცნობიერებ, რომ ჩემს კითხვებს სულ თავს არიდებს, –ცოტა მაინც. ჩემს დაბადებამდე. გთხოვ.
– კარგი, კარგი, რა ჯიუტი ხარ. – მაგიდის ალაგებაში ვეხმარები და მის საძინებელში გვერდიგვერდ ვწვებით. მოუთმენლად ველი იმ წამს, როცა დაიწყებს. მაგრამდედა ისევ არაფერს ამბობს. მე ჩემს კითხვებს მოუსვენრად ვახვევ თავზე.
– შენ და მამას ერთმანეთი გიყვარდათ?
– მას ვუყვარდი.
– თუ არ გიყვარდა, რატომ გაჰყევი ცოლად?
– ახლა სხვა დროა, შვილო, მაშინ ყველაფერი სხვაგვარად იყო. ჟორჟმა მოტყუებით წამიყვანა ცოლად.
– რატომ არ წამოხვედი?
– არ გინდა, იმეცადინო?
– კარგი რა, ძალიან გთხოვ. ხვალ ვიმეცადინებ, არსად მეჩქარება. სულ მაინტერესებდა, რატომ არ მყავს ძმა?
– რატომ მაინცდამაინც ძმა?
– იმიტომ რომ ამაზე ვოცნებობ.
– ჩემი საჩუქარი ხარ, ევა. ოდესმე თუ ამიხდებოდი, არ მეგონა.
– რას გულისხმობ?
– ხუთი წელი ჩემს ოცნებებში იმალებოდი, პატარა პარაზიტო. – დედა როცა იღიმის, ბედნიერი ვარ.
– მომიყევი, ძალიან გთხოვ. ყველაფერი მაინტერესებს.
– გუშინდელი დღესავით მახსოვს... 1991 წელი.
– რა მოხდა 1991 წელს?
– სუსხიანი ზამთრის ნაცრისფერი ნისლი იმ ფანჯრის მინებს აელვარებდა, სადაც ქუჩიდან შემოსული სინათლე აირეკლებოდა. მაშინ ხუთი საათის მერე ოთახშისაჭირო ხდებოდა ლამპების ანთება. ქალაქში ავტომობილით მოძრაობა ჭირდა, ასფალტი მოყინული იყო. სუსხიანი და მშრალი ქარი ამოვარდებოდა,დაუბერავდა და თოვლის კორიანტელს აყენებდა. ჟორჟი ქურქში შეიფუთა, ოთხშაბათი დღე იყო. პატარა ხელჩანთა ჩვეულებისამებრ თან ჰქონდა. შარლ დეგოლის მოედნის გავლით, სამსახურში მიდიოდა. ძალიან ლამაზია ნისლის ქოლგის ქვეშ აღმართული ტრიუმფალური თაღი. იმ დღეს, შედარებით მძიმედჩამოწოლილმა ბურუსმა დაფარა ქუჩები და ზებუნებრივ სითეთრეში შეუძლებელი გახდა რამის გარჩევა, გზად პატარა ბიჭუნა შეუმჩნევია, რომელიც ქუჩაშიმათხოვრობდა და 7 წლის თუ იქნებოდა. მამაშენმა როცა ის მომიყვანა, ბიჭი ცისფერ, შეშინებულ თვალებს აქეთ – იქით აცეცებდა. ქერა თმა დაუბანლობისგანგაცხიმიანებოდა, სიბინძურისგან კი სახე მურივით შავი ჰქონდა. ტუჩები სიცივისგან დახეთქოდა, ცხვირი – წითელი, და გაყინულ ხელებს თვალცრემლიანიიფშვნეტდა.
– მამამ სახლში მოიყვანა?
– ჰო. ჟორჟი გამუდმებით იხსენებდა ხოლმე მის აბზეკილ ტუჩებს. მხრებს ყველაფერზე მორცხვად იჩეჩავდა. უთქვამს, წამოდი, ცხელი კერძი მივირთვათო.სამსახურის ნაცვლად სახლში დაბრუნდა. კარი რომ გავაღე და ბავშვთან ერთად დავინახე, თავიდან შევშფოთდი. როცა ჟორჟმა ყველაფერი ამიხსნა, თვალებზეცრემლები ვეღარ დავმალე და ვიფიქრე, რომ ეს ღვთის საჩუქარი იყო, რადგან უშვილო ვიყავი. ჰო, ამგვარად განმიმარტა პარიზის ყველა სამშობიაროს ექიმმა.ბიჭუნამ მიამბო მშობლების შესახებ, ბებიასთან იზრდებოდა, მონაკოდან იყო, ლინო ერქვა. ის იმ დღესვე წავიყვანე საყიდლებზე და ყველა მისი სურვილიავასრულე. მაგრამ სახლში დაბრუნების შემდეგ, როცა ბიჭუნამ დაიძინა, მამაშენმა გამომიცხადა, რომ იგი უნდა წაეყვანა. სასტიკი უარი განვუცხადე და შევეხვეწე,რომ ბავშვის მეურვეობა მოგვეთხოვა. ქალი მეუღლესთან ტკბილი სიტყვით ყველაფერს მიაღწევ. ასე დავიყოლიე მეც ჟორჟი.
– მე არაფერი ვიცოდი.
– ჯერ პატარა ხარ, შვილო, ამ ყველაფრისთვის.
– ასე ნუ ამბობ, გთხოვ. მიდი, განაგრძე.
– მეორე დილას ათი საათი არ იქნებოდა ალბათ; თოვლის თხელი ფენები ფარავდა გარემოს. ჩემს თბილ ქურქში გავეხვიე, ხელზე შავი ხელთათმანები მოვირგე,თმას ასევე შავი, რბილი შლაპა მიფარავდა. როგორც იქნა, განყოფილებამდე მივაღწიე. შენობის კარი ქოშინით შევაღე, თან პირიდან ცხელ ორთქლს ვუშვებდი.ისეთი პირობები ჰქონდათ, გამიკვირდა კიდეც, როგორ შეეძლოთ მუშაობა. პატარა ქურა ედგათ და მორიგეობით თბებოდნენ. თანამდებობის პირთან საუბარი რომმოვინდომე, დერეფანში მთხოვეს მომეცადა და მეც სულმოუთქმელად ველოდი მასთან შეხვედრას. განყოფილებაში რომ შემიყვანეს და ვითარება ავუხსენი,ხელშეკრულება დამადებინეს, რომ ბავშვის მშობლების გამოჩენის შემთხვევაში ბავშვზე მეურვეობა ავტომატურად უქმდებოდა და შესაბამისად, ჩემიუფლებამოსილების ვადაც ამოიწურებოდა. სახლში დაბრუნებულმა ამ ამბით პატარა ძალიან გავახარე. მამაშენი ვერ გამოხატავდა, მაგრამ ვიცი, რომ ესშემთხვევა მისი ახალი ცხოვრების დასაწყისი იყო. ცდილობდა, ლინო მკაცრად გაეზარდა და კონიაკსაც გადააკვრევინებდა ხოლმე. ერთი და იმავე ფრაზით მეც დაპატარასაც თავს გვაბეზრებდა: კაცი უნდა იყო, კაციო. ლინოს ფრანგული ენა კარგად მე შევასწავლე. მანამდე ვერ ლაპარაკობდა. ერთი წელი ჩვენთანიზრდებოდა. შეგიძლია წარმოიდგინო როგორ ვეყვარებოდი? მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს მამაშენი სამსახურიდან ქალთან ერთად დაბრუნდა. რა დამავიწყებს იმმოხუცს, რომელსაც ისეთი თავხედური გამოხედვა ჰქონდა. თვალის ქვევით უპეები დანაოჭებოდა. სისუსტისგან ტანსაცმელი კი არ ეცვა, ტანზე ჩამოკიდებოდა.სახეზე ფერი არ ედო. საუბრის დროს ყველასთვის შესამჩნევად ეტყობოდა, რომ არც ერთი კბილი აღარ შერჩენოდა. მის ტანსაცმელზე სიგარეტის კვამლის დაჭუჭყის სუნი ერთმანეთში ირეოდა. სუსტი, დამჭკნარი ნიკაპის ქვევით რაღაც ზედმეტი ხორცი ჰქონდა ჩამოკიდებული, რომლითაც ხანდახან ამაყობდა კიდეც, ხანკი, მაგის გამო, თავადვე იცინოდა. დავიბენი, ვერ გავიგე რა ხდებოდა. რამდენიმე წუთის შემდეგღა მოვედი გონს, რომ იგი სახლში უნდა შემეპატიჟებინა. მანამდეზღურბლთან ვიდექი და უცნობ ქალბატონს საფუძვლიანად ვაკვირდებოდი. სწორედ მაშინ, ძლივს გამოსცრა ჟორჟის ტუჩებმა, რომ ეს მოხუცი, ლინოს ბებია იყო.ქალბატონს საჩივარი შეუტანია. მე ყველანაირი უფლება წამერთვა ბავშვის მეურვეობაზე. საყვარელო, არასდროს დამავიწყდება მისი შეშინებული და ნაღვლიანითვალები. ბავშვი ყელიდან ძალდატანებით გამომგლიჯეს და მაშინ ლინოს ტირილი და ყვირილი ყველანაირ ხმას ახშობდა. როგორ გამომტაცეს ხელიდან,თვალის დახამხამებაში გაქრა ის ჩემი მკერდიდან. დღე არ გავიდოდა, არ მეფიქრა მასზე. ახლაც ხანჯალივით მტკივნეულად ჩამერჭობა ხოლმე გულში მის შესახებფიქრები. იმ ამბის მერე, ერთ თვეში, თავს შეუძლოდ ვგრძნობდი და ჟორჟმა გამოკვლევაზე წამიყვანა. ორივე ვფიქრობდით, რომ სტრესის ბრალი იყო, მაგრამანალიზებმა ფეხმძიმობა აჩვენა. არცერთს არ გვჯეროდა, მეგონა, სიზმარი იყო. თითქოს უფალმა გამომიგზავნა ლინო და იმ სიყვარულისთვის, რომელიც მივეციმას, ამ სასიხარულო წუთებით დამაჯილდოვა. და შენც 1992 წელს, დილის რვა საათზე მოევლინე ამ სამყაროს. ლურჯი ფერი გედო, ტემპერატურასთან შეგუებასცდილობდი. თებერვალში ხომ ქარი იცის...