ბიზნესის ცნება. ბევრი ავტორი ხშირად ბიზნესს და მეწარმეობას ერთმანეთთან აიგივებს. გაიგივება პრაქტიკული თვალსაზრისით გამართლებულია. მაგრამ მეცნიერული თვალსაზრისით ამ ორ ტერმინს შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებებია.
ბიზნესი (საქმე, საქმეანობა) - ეს არის გარემო სადაც მეწარმეები მოღვაწეობენ. ბიზნესი თვითონ არ არის ორგანიზატორი, არ არის მართველი, არ იღებს გადაწყვეტილებებს. ბიზნესს მართავენ მეწარმეები, და პირველ რიგში ეს არის მეწარმეების მოღვაწეობის ძირითადი ობიექტი.
ადამიანების საზოგადოების მთელი ისტორია, ისევე როგორც მისი დღევანდელი მდგომარეობა, ასე თუ ისე დაკავშირებულია ბიზნესს. შესაბამისად, არსებობს მრავალი განმარტებები წარმოქმნილი სხვადასხვა კონცეფციებში.
კონცეფცია – სტაბილური, ლოგიკურად ურთიერთდაკავშირებული თეორიული შეხედულებების სისტემაა.
არსებობს სამი ძირითადი ბიზნეს კონცეფცია.
კრიტიკული - "ბიზნესი" - საბაზრო ურთიერთობების სუბიექტების ურთიერთქმედები, რომლების ერთიანი მიმართულებაა არის გამდიდრება სხვების მიერ. სინამდვილეში-ეს არის ფინანსური რესურსების მოპოვება ერთი ადამიანების სხვებისაგან. ეს მოსაზრება კარგად არის წარმოდგენილი სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიების იდეოლოგიური პლატფორმის დასაბუთებაში. ანტიგლობალისტები, ორტოდოქსი კომუნისტები რუსეთში. საერთო – ბიზნესის კრიტიკიში, არის თეზისი, ადამიანების ინტერესების და მიზნების შეუთავსებლობაზე. ესკონცეფცია ბიზნესს განიხილავს როგორც გარკვეულ საქმიანობას. ბიზნესის მიმდებარე ქმედებები, რომლებიც არითვლებიან ბიზნესად არიან: სახელფასო შრომის მუშაკები, არაკორუმპირებული საჯარო მოხელეები, ყველა სახის შემოქმედებითი საქმიანობა (მეცნიერების, ლიტერატურის, კულტურის, ხელოვნებისნიმუშები), იმავე ჯანდაცვის, განათლების, სოციალურ და რელიგიურ საქმიანობაც. კრიტერიუმი ბიზნესის და არა ბიზნესის გამოყოფის არის მოგების მოპოვება და მასთან დაკავშირებული ეგოისტური მოტივების ქმედებები. არაბიზნესში მოგება შეიძლება წარმოიშვას, მაგრამ ეს არარის გამოყენებული ეგოისტური მიზნებისათვის, და მიმართულია ამ საქმიანობით საზოგადოებაში საკეთილდღეოდ განვითარებისათვის.
თუმცა, ბიზნესის გამოყოფა მხოლოდ მოგების მოსაპოვად არის ცალმხრივი და სახიფათო. მოგება არ იბეჭდება სტამბაში, ვინც პოულობს უმოკლეს გზას სხვის ჯიბეები, ის შეიძენს მოგებას. ამ კონცეფციის მიხედვით ადამიანთა ჯგუფი, რომელიც პოულობს მოგებას სხვა ხალხს აქცევს ფინანსურ დონორებათ. ისეთი დონორები ხდებიან საქონლის მომხმარებლები რომლის ფასში შედის მოგება, მოტყუებული ინვესტორები, და მსხვერპლნი სხვადასხვა კრიმინალური ელემენტების. ბოლო დრომდე ითვლებოდა, რომ პატიოსანიკაცი არ უნდა იყოს დაინტერესებული საკუთარი სიმდიდრით, მხოლოდ სულიერი გამდიდრებით. ასეთი გაგება იყო ოფიციალური საბჭოთა იდეოლოგიის საფუძველში, რომელიც დომინირებდა ჩვენ ქვეყანაში ათწლეულების განმავლობაში. ძალიან პოპულარული იყო ციტატა კარლ მარქსის კაპიტალიდან. – „ კაპიტალს ეშინია მოგების არაარსებობის, როგორც ბუნებას სიცარიელის, მაგრამ თუ არსებობს საკმარისი მოგება, კაპიტალი ხდება მამაცი, მიეცით მას 50% მოგება და კაპიტალი მზად იქნება თავი გაიტეხოს, 100% მოგების დროს ის დაარღვევს ყველა ადამიანურ კანონს, 300% არ არის დანაშაული, რომლისთვისაც იგი არ გარისკავს, თუმცა დახვრეტის შიშით. გამოიხატა კანონმდებლობაში, სადაც ნებისმიერი სახის კერძო მეწარმოება განიხილებოდა როგორც დანაშაული და ისჯებოდა ძლიერი ჯარიმებით, პატიმრობით და სიკვდილით დასჯასაც ჰქონდა ადგილი.
დადებითი ბიზნეს კონცეპციის არსი.
ბიზნესი იგულისხმება როგორც საზოგადოებისთვის სასარგებლო ადამიანის საქმიანობა განხორციელებული პირადი ინიციატივით, რომლის მიზანია საქონლის და მომსახურების წარმოება სხვა ადამიანებისთვის. ეს მიდგომა არის ძალიან პოპულარული ამერიკულ უნივერსიტეტებში. ბიზნესი - ადამიანებისთვის საჩირო პროდუქციის შექმნა, ის, როგორვ ცხოვრობთ, ცენტრალური ხაზი ჩვენი სოციალურ და ეკონომიკურ სისტემაში. პროდუქცია საზოგადოებაში მოთხოვნილებების და სურვილების სისტემის დასაკმაყოფილებლად. ბიზნესი – ხალხის ერთობლივი საქმიანობა რომელიც მიზნად ისახავს საზოგადოების კეთილდღეობას. შეიძლება ასე ითქვას რომ ხდება ბიზნესის დადებითი მხარეების აბსოლუტიზირება. როგორც კომუნისტური წყობის ალტერნატივად სახელმწიფომ არ უნდა შეზღუდოს ბიზნესი არამედ მოუხსნას ყველანაირი დაბრკოლება. ჩამოყალიბდა ისეთი თეორიები როგორც (საზოგადოების საერთო კეთილდღეობა, კეთილდღეობის სახელმწიფო), სადაც მხარდამჭერები ცდილობენ ახსნან ყველა პროცესი როგორც უკონფლიკტო. ამ თეორიების მიხედვით კეთილდღეობას ყველა მიაღწევს თუ სახელმწიფოში იარსებებს სამართლიანი სოციალური დაზღვევის რეფორმები, საგადასახადო, შრომის კანონმდებლობა, ფასები.
ორივე ეს კონცეფცია ეკონომიკის განხილვებისას კონსტრუირებს სახელმწიფოს იდეალურ მოდელს. ეს უკიდუროსებები არის გადალახული პრაგმატიკულ კონცეფციაში. ბიზნესი არის განხილული როგოც გარდაუვალი მოვლენა საზოგადოს განვითარების კონსტექთში. ეს მოვლენა არის გარდაუვალი და ხელსაყრელი იმ ხალხისთვის ვისაც ქვია ბიზნესმენები, რომლებიც აკმაყოფილებენ თავის ეგოისტურ ინტერესებს; აგრეთვე სხვა ხალხისთვისაც ვინც აკმაყოფილებს თავის მოთხოვნებს საქონლისდამომსახურების მეშვეობით.
პრაგმატიზმი გამოიხატება იმაში, რომ წარმოქმნილ წინააღმდეგობებს არ ენიჭება მაინც და მაინც უარყოფითი ხასიათი. მაგალითად კონკურენცია გონივრულ ფარგლებში ხელს უწყობს ეკონომიკის ზრდას.
ბიზნესში მთავარ როლს მეწარმეები (ბიზნესმენები ინგ.) თამაშობენ. მეწარმის როგორც ბიზნესის მთავარი მონაწილის შეცნობა და გაგება არის საწინდარი დიდი წარმატებების მიღწევაში. საინტერესოა დავაკვირდეთ ტერმინ მეწარმის (შუა სს. ანტრეპრენერ) ევოლუციას:
1725 წელი - რიჩარდ კანტილიონის განმარტებით, ეს არის ადამიანი, რომელიც მოქმედებს დიდი რისკების ქვეშ
1797 წელი - ბოდო.პირი რომელიც პასუხის მგებელია თავისი საქმეების, და
ჩუქება
