პროლოგი როგორც კი დავიჯერე, რომ ჩემი ყოფა სულაც არ იქნებოდა რაღაცით გამორჩეული, თავს უჩვეულო მოვლენათა ნიაღვარი დამატყდა. თავდაპირველად მომხდარმა შოკში ჩამაგდო და, როგორც ასეთ დროს ხდება ხოლმე, ჩემი ცხოვრება ორად გაიყო: ამ ამბამდე და მას შემდეგ. იმ უცნაურ მოვლენათა მსგავსად, რაც მომავალში მელოდა, ეს ამბავიც ბაბუაჩემს, აბრაამ პორტმანს უკავშირდებოდა.
ბავშვობაში ბაბუა პორტმანი ყველაზე ფანტასტიკურ და გასაოცარ პიროვნებად მიმაჩნდა. მისი ნაამბობიდან ვიცოდი, რომ ობოლთა თავშესაფარში გაზრდილსა და ნაომარს, ოკეანეები გემით გადაეცურა და, ცხენზე ამხედრებულს, უდაბნოები გადაელახა. საცირკო წარმოდგენებშიც მიეღო მონაწილეობა. იარაღზე, თავდაცვასა და უდაბურ ადგილებში თავის გატანის საშუალებებზე ყველაფერი იცოდა. ინგლისურის გარდა, სულ ცოტა, სამ ენაზე საუბრობდა. ბუნებრივია, ეს ყველაფერი უზომოდ მიმზიდველი გახლდათ ბავშვისთვის, რომელიც ფლორიდის საზღვრებს არ გასცდენოდა. ბაბუას ყოველ ნახვაზე ვემუდარებოდი, თავისი ისტორიები მოეყოლა და ისიც ამბებს ისეთი იდუმალი ტონით მიამბობდა, თითქოს მათი გამხელა მხოლოდ ჩემთვის შეეძლო.
ექვსი წლის ასაკში დავასკვენი, რომ თუ მსურდა, ისეთივე თავგადასავლებით სავსე ცხოვრება მქონოდა, როგორიც ბაბუა პორტმანს ჰქონდა, მოგზაური უნდა გამოვსულიყავი. ბაბუა მხარში მედგა. ხშირად მთელი დღეები მსოფლიო რუკებს ვუკირკიტებდით და წარმოსახვითი მოგზაურობის მარშრუტს წითელთავიანი ჭიკარტებით მოვინიშნავდით ხოლმე, მერე კი ბაბუა იმ გასაოცარ ადგილებზე მიყვებოდა, მომავალში რომ უნდა აღმომეჩინა.
ოჯახს ჩემი გეგმების შესახებ საზეიმოდ ვამცნე და მომდევნო დღეებშიც წამდაუწუმ გავყვიროდი: "მიწა გამოჩნდა! მოემზადეთ გადასასხდომად!" მშობლებმა რამდენჯერმე გარეთ მიმაბრძანეს. ალბათ, ეშინოდათ, რომ ბაბუა გამოუსწორებელ მეოცნებედ მაქცევდა და ამისგან ვერასდროს განვიკურნებოდი. მიაჩნდათ, რომ ეს ფანტაზიები პრაქტიკულ, რეალურ მიზნებს მაშორებდა. ამიტომაც ერთ დღეს დედაჩემმა დამსვა და ამიხსნა, რომ მოგზაური ვერ გავხდებოდი, რომ შეუფერებელ ეპოქაში დავიბადე და დედამიწაზე უკვე ყველაფერი აღმოეჩინათ.
თავი მოტყუებულად ვიგრძენი და მივხვდი, რომ ბაბუა პორტმანის დაუჯერებელი ისტორიები სიმართლეს არ შეესაბამებოდა. ბაბუა მიყვებოდა, რომ პოლონეთში დაბადებულიყო და 12 წლის ასაკში უელსში, ბავშვთა სახლში გაეგზავნათ. როდესაც მშობლებთან განშორების მიზეზს ვეკითხებოდი, ყოველთვის ერთსა და იმავეს მპასუხობდა, ჩემზე ურჩხულები ნადირობდნენ, რომლებითაც პოლონეთი სავსე იყოო...
– როგორი ურჩხულები? – ვეძიებოდი მე და თვალებგაფართოებული შევყურებდი.
– საშინელი, კუზიანი არსებები, ქერცლიანი კანითა და შავი თვალებით, – მპასუხობდა ბაბუა, – და აი, ასე დაიარებოდნენ! – ფეხების ფრატუნით გამომეკიდებოდა ხოლმე, მე კი სიცილით გავრბოდი. იმ ურჩხულებივით მოძრაობდა, ძველ ფილმებში რომ მენახა.
მათი აღწერისას, ყოველ ჯერზე, თითო საზარელ დეტალს მაინც უმატებდა: თითქოს გახრწნილი ლეშივით ყარდნენ, უჩინარნი იყვნენ და ადამიანი მხოლოდ მათ ჩრდილებს ხედავდა, რომელთაც პირიდან საცეცები მოუჩანდათ; შეეძლოთ, საცეცები წამიერად შოლტივით მოექნიათ და კაცი თავიანთ განიერ ყბებში მოექციათ.
ამ ამბებმა ძილი დამიფრთხო. ჩემი მდიდარი წარმოსახვა სველ ტროტუარზე მიმავალი მანქანების ბორბლების ხმას ფანჯარასთან მიყუჟული ურჩხულის გამალებულ ხვნეშად აქცევდა, ხოლო ღამით დანახულ ჩრდილებს – მოშავო-მონაცრისფრო საცეცებად. ურჩხულების კი მეშინოდა, მაგრამ თან გულის ფანცქალით წარმოვიდგენდი მათთან მებრძოლ და გამარჯვებულ ბაბუას, რომელიც ცოცხალი გადარჩენილიყო, რათა მოგვიანებით მათ შესახებ ეამბა.
ყველაზე გასაოცრად მაინც უელსის ბავშვთა სახლის ამბები მეჩვენებოდა. ჯადოსნური ადგილი იყოო, ამბობდა ბაბუა. სწორედ ბავშვების ურჩხულებისგან დასაცავად შეიქმნა კუნძულზე, სადაც ყოველდღე მზე ანათებდა, ცუდად არავინ ხდებოდა და სიკვდილი არ არსებობდა. თურმე ყველა ერთად ცხოვრობდა საკმაოდ მოზრდილ სახლში, რომელსაც ბებერი, ბრძენი ფრინველი მფარველობდა.
ცოტა რომ წამოვიზარდე, ბაბუას მონათხრობმა დამაეჭვა.
– როგორი ფრინველი? – ვკითხე ერთ დღეს. მაშინ შვიდი წლისა ვიყავი. მაგიდასთან, ერთმანეთის პირისპირ ვისხედით და "მონოპოლიას" ვთამაშობდით. ვიცოდი, რომ ბაბუა განზრახ მაგებინებდა.
– დიდი შევარდენი, რომელიც ჩიბუხს ეწეოდა, – მომიგო აუღელვებლად. მე კი გავბრაზდი.
– ბაბუ, ალბათ, ძალიან შტერი გგონივარ, ხომ ასეა?
ბაბუამ თავისი ყვითელი და ლურჯი სათამაშო ბანკნოტების შეთხელებული დასტა მოქექა.
– შენზე ასეთ რამეს არასდროს გავიფიქრებ, იაკობ, – თავი ასწია და თვალებში შემომხედა.
მივხვდი, რომ ვაწყენინე, რადგან ასეთ დროს ხმაში პოლონური აქცენტი გამოერეოდა ხოლმე. მახვილებს სიტყვის შუაში სვამდა და დაახლოებით ასე წარმოთქვამდა: შენ'ზე, ან – ვიფიქ'რებდი.
თავი დამნაშავედ ვიგრძენი და გადავწყვიტე, კამათი შემეწყვიტა.
– ურჩხულები რას გერჩოდნენ? – ვკითხე ინტერესით.
– ჩვენ სხვა ადამიანებს არ ვგავდით, უცნაურები ვიყავით.
– მაინც როგორი უცნაურები?
– როგორ გითხრა, ყველა თავისებური იყო, – ბაბუამ მხრები აიჩეჩა, – მაგალითად, ერთ გოგონას ფრენა შეეძლო, ერთი ბიჭის სხეულში ფუტკრები ბუდობდნენ. კიდევ და-ძმა გვყავდა, რომლებიც დიდი ლოდების ხელში
ჩუქება
