ორი ობოლი (ამბავი) ზამთარია... შუადღე გადასულა. სუსტი მზე ოდნავ ეკარება მთის თეთრ მწვერვალებს. ცივმა ნიავმა დაჰბერა, თოვლმაც შრიალით მისცა პასუხი, მაგრამ მალე გატრუნა სული და ქვებუდანად(ქვებუდანი – ებ„ჩუმი ვერაგი“ (საბა), ქვეშქვეშა; ქვედაბუნად გზავნიდა – ჩუმად, ვერაგულად გზავნიდა.) გზავნიდა სიცივის ნაპერწკლებს ჰაერში. ქუჩებზე ფეხოსანთ ნაბიჯს უმატეს, ეტლები გააჩქარეს. კვამლი ბურჯღლ-ბურჯღლად ამოდიოდა ბუხრებიდან. სწორედ ამ დროს ორი ძონძებში გახვეული არსება იდგა სამსართულიან სახლის აივნის ქვეშ. ეტყობოდათ, რაღაც თათბირში იყვნენ.
– არა, გოგო! – თქვა ერთმა მათგანმა, – ამ სახლთან ტყუილად გავჩერდით, აქ ნუ შევალთ.
– რატომ? – მიუგო ცაცამ. – ამ სახლში, როგორც ეტყობა, მდიდრები უნდა ცხოვრობდნენ და...
– ეგ მართალია, – ჩამოართვა სიტყვა პირველმა ცაცას, – მაგრამ გუშინ ხომ ნახე, სწორედ ამისთანა სახლი იყო, ბიჭებმა რომ გამოგვყარეს.
აბრანძულ-დაბრანძულებმა(აბრანძულ-დაბრანძული – ჩამოკონკილ-ჩამოძონძილი.) დაათვალიერეს სახლი, რომელიც მედიდურად გადმოჰყურებდა განიერ ქუჩას და რომლის მცხოვრებნიც რაღაცნაირ ზღაპრულ არსებად წარმოიდგინეს.
– მგონი, თვითონ ეს სახლი იყო...
კვლავ არ დასცალდა ცაცას სიტყვის დამთავრება, რომ აივნიდან მოისმა მრისხანე ხმა:
– ეი, თქვე მაწანწალებო, კიდევ მოეთრიენით? დაიკარგეთ აქედან, თორემ რაც გუშინ დაგაკლდათ, ახლა შეგისრულებთ!
აივანზე გადმომდგარიყო მოსამსახურე ბიჭი, ცოცხი ხელში ეჭირა და აივანს გვიდა. მეორემ, რომელიც ფანჯარაზე შემდგარიყო და შუშებს წმენდდა, ბანი მისცა თავის ამხანაგს.
– ჯოხი მაგათ, თევდორე, ჯოხი! აბა, მაგათ შიშით კაცს ვერა გაუშვია-რა ეზოში. ეგენი მოიპარავდნენ გუშინ ტაშტს, სხვა ვინ იქნებოდა.
– და ჩვენ კი გვაზღვევინა ხაზეინმა(ხაზეინი – (რუს.) მამასახლისი. ამ შემთხვევაში, ბინის პატრონი.), – თქვა თევდორემ; მოიმარჯვა ხელში გრძელი ცოცხის ტარი და კიბეზე დაეშვა. უბედურებმა ერთი ფეხით გაასწრეს გადმოქნეულ ჯოხსა და მუხლამდის თოვლში გადაერივნენ. ბიჭიც აღარ გამოეკიდა და ლანძღვა-გინებით ავიდა ისევ აივანზე.
აქ ცოტა ხანს შევწყვეტთ ჩვენს მოთხრობას და მოკლედ გაუწყებთ ამ გოგო-ბიჭის წარსულს.
ცაცა და ვანო და-ძმანი იყვნენ. პირველი იყო შვიდი წლისა, მეორე ორი წლით უფროსი იმაზე.
მამა მათი ზალიკო და დედა მარიამი სოფელ ყორეთის მცხოვრებელნი იყვნენ.
გამრჯე ზალიკომ ყაირათიანი ცოლისა და უფროსი ვაჟის, ლექსოს შემწეობით, უკან წასული ოჯახი წინ წამოსწია. ცხოვრობდნენ ისე, როგორც უმამულო გლეხს შეეფერებოდა; რადგანაც ზალიკო ჯერ ისევ გამოუცდელი იყო, როდესაც მამა მოუკვდა და ერთი დღის ვენახი მედუქნემ ვალში ჩამოართვა, დიდ ხანს იყო შევიწროებაში. „გული მიკვდებაო, – იტყოდა ხოლმე ზალიკო, – როდესაც მედუქნის ცოლ-შვილს ვხედავ ჩვენ შინა-ვენახშია“.
– ედვას შენი ცოდვა, ვინც შენ ეგ ხელიდან გამოგაცალა. აბა, სად გაიხარონ ჩემმა შვილებმა? კიწს(კიწი – ყურძნის მტევნის პატარა შტო მარცვლებიანად.) ვერსად აწყვეტავენ, რომ უნდოდეთ, კიწს! ტაბარუკი(ტაბარუკი– უქონელი, ღარიბ-ღატაკი.) კაცი სოფელში გასაჩენი არ არის, აბა, შენი ჭირიმე, ხვალ რომ გადავბრუნდეთ და დავიხოცოთ, რა უნდა დარჩეთ ჩვენს შვილებსა? რით უნდა შეინახონ თავი? შენსავით სხვის კარზე უნდა გამოიზარდნონ წვითა და დაგვით და თავისი დღენი სხვის სამსახურში დალიონ?! ან, ვინ იცის, ორი ძმა ერთად აღარა დგება ამ დროში, ღმერთმა კი დღე მისცეს ჩემს ლექსოსა და ვანოს, ხვალ რომ დაშორდნენ ერთმანეთს, ერთი ქოხის მეტი რა გააჩნიათ? ერთი რომ აქ დაფუძნდეს, მეორე საითღა წავიდეს, გეთაყვანე? არა, არა, უნდა წელებზე ფეხი დავიდგათ, ჯანი უნდა გავიგდებინოთ და ჩვენს შვილებს კი ერთი-ორი ადლი(ადლი – სიგრძის საზომი ერთეული, დაახლოებით უდრის 1 მეტრს.) მამული შევძინოთ როგორც იყოს.
– „დავწვრილშვილდი – დავიწიე, დამეზარდნენ – ავიწიეო“,– უპასუხებდა ამაზე ზალიკო იმედიანად. – ვენაცვალე ღმერთს, ლექსო მომესწრო, მალე ვანოც შეძლებს სახრის აღებას და სამოსახლოსაც შევიძენთ და სავენახესაც.
თითქმის ყოველ საღამოს, როდესაც დამაშვრალი ზალიკო წამოწვებოდა დარაკრაკებულ(დარაკრაკებული – (კუთხ.) ქართლ., კახ. დასუფთავებული, დაკრიალებული.) ეზოში, ცოლსა და ქმარს ამისთანა მუსაიფი ჰქონდათ ხოლმე. მერე შეუდგებოდნენ ამის ფიქრს, როდის დავაქორწინებთ ლექსოსაო, როგორი ქალი ვითხოვოთ და სხვა ამისთანები. მაგრამ ნათქვამია: „კაცი ბჭობდა, ღმერთი იცინოდაო!“ სწორედ ასე დაემართათ მომავლით აღფრთოვანებულ ჩვენს ზალიკოსა და მარიამს.
ქ-ს მხარეს უბედურება ეწვია. ოთხ წელიწადს ზედიზედ მოსავალი არ მოვიდა. დაიმშა აგრეთვე სოფელი ყორეთიც. საწყალი ზალიკო სრულიად მოუმზადებელი დახვდა ამგვარ შემთხვევას. დღიური მუშა იყო და, ერთს დღეს თუ ხელს არ გაიქნევდა, მისი ცოლ-შვილი მშიერი უნდა დარჩენილიყო. ახლა რაღა ქნას? სამკალი არავისა აქვს და სათოხნი. პურის ჭამისათვისაც კი
ჩუქება
