მთელი ზაფხული ერთ დღეში
– მზად ხართ?
– მზად ვართ.
– უკვე დროა?
– მალე.
– მეცნიერებმა ზუსტად იციან? ხომ ნამდვილად დღეს მოხდება? ასეა?
– უყურეთ, უყურეთ; თქვენი თვალით ნახავთ!
ბაღში გადახლართული ყვავილებისა და ბალახის მსგავსად ერთმანეთს მიკრული ბავშვები გარეთ იჭვრიტებოდნენ, დამალული მზისთვის თვალის მოსაკრავად.
წვიმდა.
შვიდი წლის განმავლობაში წვიმდა; ათასობით დღე, დილიდან საღამომდე, განუწყვეტლად ივსებოდა წარღვნით, დოლებზე ბრაგუნის მსგავსი ხმაურითა და თავსხმა წვიმით. კრისტალების მსგავსი წვიმის წვეთები არემარეს ეცემოდნენ, არეტიანებდნენ, ძლიერი ქარიშხლები კი პლანეტას კუნძულებზე მიხეთქებული მოქცევის ტალღებივით თავსზემოდან ევლებოდნენ. წვიმამ ქვეშ ათასი ტყე მოიყოლა და გაანადგურა; მათ ადგილას, კვლავ გასანადგურებლად, სხვა ათასი წამოიზარდა. ასეთი იყო დროის მარადიული მდინარება პლანეტა ვენერაზე, ერთი საკლასო ოთახისთვისაც, სადაც სწავლობდნენ შვილები კოსმოსური ხომალდებით ჩამოსული იმ ქალებისა და კაცებისა, რომლებიც წვიმის სამყაროში სამუდამოდ საცხოვრებლად და ახალი ცივილიზაციის დასაფუძნებლად ჩამოვიდნენ.
– წვიმა იკლებს, იკლებს!
– კი, კი!
მარგო მათგან მოშორებით იდგა. შორს იმ ბავშვებისგან, რომლებსაც მხოლოდ ის დრო ახსოვდათ, როდესაც სულ წვიმდა, წვიმდა, წვიმდა. ყველანი ცხრა წლისანი იყვნენ და შვიდი წლის წინ რომც ყოფილიყო ის დღე, როდესაც მზე ერთი საათით გამოვიდა და თავზარდაცემულ სამყაროს თავისი სახე აჩვენა, ბავშვებს მაინც არ ეხსომებოდათ. ზოგჯერ, ღამღამობით, მარგოს ესმოდა, როგორ წრიალებდნენ ბავშვები ძილში. იცოდა, რომ ამ დროს მათ აგონდებოდათ და ესიზმრებოდათ მზე, რომელიც ფერად ფანქარს ან იმ დიდ მონეტას ჰგავდა, მთელი სამყაროს საყიდლად რომაა საკმარისი. მარგომ იცოდა – ისინი ფიქრობდნენ, რომ ახსოვდათ სითბო სახეზე, სხეულში, მკლავებში, ფეხებზე და აკანკალებულ ხელის მტევნებზე. მაგრამ შემდეგ ყოველთვის დოლების გულისწამღები გუგუნი, მძივის მარცვლების სახურავზე, ბაღებში, ტყეებში დაბნევის ხმა აღვიძებდათ და მათი სიზმრები ქრებოდა.
გუშინ გაკვეთილზე მთელი დღე მზის შესახებ კითხულობდნენ. კითხულობდნენ, როგორი ყვითელი და ცხელი იყო იგი. მასზე მოკლე მოთხრობები, ესეები და ლექსებიც დაწერეს:
ვფიქრობ, რომ მზე არის სათუთი ყვავილი,
ერთ საათს ყვავის და უკვალოდ ჩაივლის.
ეს მარგოს დაწერილი ლექსი იყო. კლასს დაბალ ხმაზე წაუკითხა, სანამ გარეთ წვიმის წვეთები ხმაურობდნენ.
– არა, შენი დაწერილი არ იქნება! – გააპროტესტა ერთ-ერთმა ბიჭმა.
– ჩემი დაწერილია, – უპასუხა მარგომ, – ჩემია.
– უილიამ! – შესძახა მასწავლებელმა.
თუმცა, ეს გუშინ იყო. ახლა წვიმა ნელ-ნელა სუსტდებოდა და ბავშვები ფანჯრების სქელ მინებს აჰკვროდნენ.
– მასწავლებელი სად არის?
– მალე დაბრუნდება.
– კარგი იქნება, თუ იჩქარებს, თორემ დავაგვიანებთ!
ბავშვები ბორბლებივით ერთ ადგილზე წრიალებდნენ, თითქოს ცხელება შეჰყროდათ. მარგო მარტო იდგა. ის ძალზე ავადმყოფური შესახედაობის გოგონა იყო; ისე გამოიყურებოდა, თითქოს დაიკარგა და მრავალი წელი გაატარა წვიმაში, რომელმაც მისი თვალებიდან – ცისფერი, პირიდან – წითელი და თმიდან – ყვითელი ფერი მთლიანად გადარეცხაო. ძველი ალბომის მტვერდადებულ, გაცრეცილ ფოტოს ჰგავდა, თუ დაილაპარაკებდა, მოჩვენებასავით ჩუმი ხმა გაისმოდა. ახლა ის განცალკევებით იდგა და უზარმაზარი შუშის მიღმა წვიმასა და ხმაურიან, სველ სამყაროს შეჰყურებდა.
– რას უყურებ? – ჰკითხა უილიამმა.
მარგომ არაფერი უპასუხა.
– როდესაც გელაპარაკებიან, პასუხი უნდა გასცე.
ბიჭმა მარგოს ხელი ჰკრა, მაგრამ გოგონა არ განძრეულა; მხოლოდ დუნედ დაემორჩილა ბიჭის ხელის კვრას, თავად კი ნაბიჯიც არ გადაუდგამს. დანარჩენები მარგოს თანდათან მოშორდნენ და ყურადღებასაც აღარ აქცევდნენ. გრძნობდა, როგორ სცილდებოდნენ. ყველაფერი იმიტომ ხდებოდა, რომ მარგო დანარჩენებთან მიწისქვეშა ქალაქის მოგუგუნე გვირაბებში არასდროს თამაშობდა. თუ უბიძგებდნენ და გაიქცეოდნენ, ის მხოლოდ თვალების ხამხამით შეხედავდა მათ და არასოდეს მისდევდა. როდესაც მთელი კლასი ბედნიერებაზე, სიცოცხლესა და თამაშებზე მღეროდა, მარგოს ტუჩები ოდნავ მოძრაობდა. თუ მზესა და ზაფხულს უმღეროდნენ, სიმღერას ბოლომდე მხოლოდ მაშინ ჰყვებოდა ხოლმე და თან სველ ფანჯრებს უყურებდა. მისი ყველაზე დიდი დანაშაული კი, რა თქმა უნდა, ის იყო, რომ დედამიწიდან მხოლოდ ხუთი წლის წინ ჩამოვიდა და კარგად ახსოვდა მზე, მისი ნათება, ცა. მაშინ ოთხი წლისა იყო და ოჰაიოში ცხოვრობდა. დანარჩენებმა კი მთელი ცხოვრება ვენერაზე გაატარეს; მხოლოდ ორი წლისანი იყვნენ, როდესაც მზე ბოლოჯერ ამოვიდა და მისი ფერი და სითბო კარგა ხნის დავიწყებული ჰქონდათ.
მაგრამ მარგოს ახსოვდა.
– ოქროსფერ მონეტას ჰგავს, – თქვა ერთხელ თვალებდახუჭულმა.
– არა, არ ჰგავს! – დაიყვირეს ბავშვებმა.
– ქურაზე დანთებულ ცეცხლს ჰგავს, – გააგრძელა მარგომ.
– იტყუები, არაფერიც არ გახსოვს! – არ ცხრებოდნენ ბავშვები.
თუმცა, მას ნამდვილად
ჩუქება
