ადამიანი-სავარძელი
ყოველ დილით, მას მერე, რაც ქმარს სამსახურში გააცილებდა, იოსიკო ახალ რომანზე სამუშაოდ განმარტოვდებოდა ევროპულად გაწყობილ კაბინეტში, რომელიც მას და მის ქმარს საერთო ჰქონდათ. რომანი საკმაოდ სოლიდური ჟურნალ „ნ“-ის საზაფხულო ნომერში უნდა შესულიყო. იოსიკო არა მხოლოდ ლამაზი და ნიჭიერი გახლდათ, არამედ ისეთი ცნობილიც, რომ საკუთარი ქმარიც კი დაჩრდილა - მდივანი საგარეო საქმეთა სამინისტროში.
ყოველდღიურად ფუთებით იღებდა წერილებს უცნობი თაყვანისმცემლებისგან. აი, დღესაც, სანამ სამუშაოს შეუდგებოდა, ჩვეულებისამებრ გადაავლო თვალი კორესპონდენციას. ახალი არაფერია - დაუსრულებლად მოსაწყენი და ცარიელი გზავნილები, მაგრამ იოსიკო წმინდა ქალური გულმოდგინებითა და ყურადღებით ერთმანეთის მიყოლებით ხსნიდა კონვერტებს.
პირველ რიგში ორი მოკლე წერილი და ღია ბარათი წაიკითხა, ბოლოსთვის შემოიტოვა ხელნაწერების სქელი შეკვრა. არავითარი წინასწარი ცნობა ხელნაწერის შესახებ არ მიუღია, მაგრამ ადრეც ჰქონია შემთხვევა, რომ დამწყები მწერლები თავიანთ ნაწარმოებებს უგზავნიდნენ - როგორც წესი, გრძელ, მომქანცველ რომანებს, რომლებიც მთქნარებას აწყებინებდა. იოსიკომ გადაწყვიტა, ჩვეულებისთვის არ ეღალატა: შეკვრა გახსნა - სათაურისთვის მაინც რომ დაეხედა. მართლაც არ მოტყუვდა - ფურცლების სქელი დასტა ნამდვილად ხელნაწერი იყო, მაგრამ რაოდენ გასაკვირიც უნდა ყოფილიყო, პირველ ფურცელს არ ეწერა არც სახელი, არც სახელწოდება, და თხრობა უბრალოდ იწყებოდა: „ქალბატონო!..“
იოსიკომ დაბნეულმა გადაავლო თვალი რამდენიმე სტრიქონს და უსიამოვნო წინათგრძნობამ შეიპყრო. თუმცა ბუნებრივმა ცნობისმოყვარეობამ ყველა სხვა განცდა დაჯაბნა და კითხვაში ჩაეფლო.
„ქალბატონო!
თქვენ მე არ მიცნობთ და უმორჩილესად გთხოვთ მოწყალებას მსგავსი თავხედობისთვის. წარმომიდგენია რა თქვენი სამართლიანი გაოცება, უცებ გეტყვით: გადავწყვიტე საშინელი საიდუმლო გაგიმხილოთ. ჩემი დანაშაულის საიდუმლო.
აგერ უკვე რამდენიმე თვეა მე, სამყაროსგან დამალული, ჭეშმარიტად ეშმაკეულ ცხოვრებას მივდევ. რასაკვირველია, არც ერთმა სულიერმა არ იცის, რას ვაკეთებ. და რომ არა გარკვეული გარემოებები, არც არასდროს დავუბრუნდებოდი ადამიანთა სამყაროს...
თუმცაღა ბოლო დროს მოხდა ისეთი ცვლილება, რომელმაც ჩემი სული ამოატრიალა. აღარ შემიძლია დუმილი, აღსარების თქმა გადავწყვიტე.
ალბათ ჩემი წერილი პირველივე სტრიქონებიდან უცნაური მოგეჩვენებათ, მაგრამ მაინც გაფიცებთ, ნუ გადადებთ გვერდზე, გამოიჩინეთ მოწყალება და ბოლომდე წაიკითხეთ! მაშინ იქნებ გაიგოთ ჩემი სასოწარკვეთილი მდგომარეობა, მიხვდეთ, რატომ გავბედე სწორედ თქვენთვის გადამეშალა გული და საზარელი აღიარება გამეკეთებინა...
არც კი ვიცი, რით დავიწყო. რაც უნდა მოგახსენოთ, ისეთი უზნეო და დაუჯერებელია, რომ კალამი არ მემორჩილება. მაგრამ იყოს რაც იქნება, გადავწყვიტე! ყველაფერს თანმიმდევრულად აღვწერ.
იმით დავიწყებ, რომ საშინლად ამაზრზენი ვარ. ეს დაიხსომეთ. რადგან ვშიშობ, რომ ჩემი დაჟინებული თხოვნის მიუხედავად, მაინც არ გაბედოთ ჩემი ხილვა, რამეთუ არ წარმოგიდგენიათ, რამდენად საზარელია ჩემი ისედაც უგვანი გარეგნობა მსგავსი არსებობის ხანგრძლივი თვეების განმავლობაში. ამ შეხვედრამ შეიძლება თავზარი დაგცეთ.
რა უბედური ვარ! ამ გონჯ სხეულში სუფთა, მგზნებარე გული მიცემს...
საკუთარი სიმახინჯის, უბრალო წარმომავლობის მივიწყებით ტკბილი ზმანებების სამყაროში ვცხოვრობდი. მდიდრულ ოჯახში რომ დავბადებულიყავი, ალბათ ვპოვებდი შვებას მფლანგველობასა და გართობაში - და არ დავიტანჯებოდი საკუთარი არასრულფასოვნების შეგრძნებით. ან კიდევ, რაიმე ნიჭი რომ მქონოდა მომადლებული, ვგონებ, შესანიშნავ სტრიქონებს მოვაჩუქურთმებდი, დავივიწყებდი ჩემს უბედობას. მაგრამ ვაი, რომ ღმერთები არ აღმოჩნდნენ ჩემ მიმართ გულმოწყალენი: მე ერთი უბრალო ღარიბი ხელოსანი, ოსტატი დურგალი გახლავართ...
ისე გამოვიდა, რომ სხვადასხვა სახის სკამებისა და სავარძლების დამზადების სპეციალისტი გავხდი. ჩემი ხელით დამზადებული ავეჯი ყველაზე დახვეწილი გემოვნების შემკვეთებსაც კი მოსწონდათ. სავაჭრო წრეებში სახელი გავითქვი და მხოლოდ ძვირფას, ძვირად ღირებულ ნივთებს მიკვეთდნენ: ახალმოდური სტილის სავარძლებს სხვადასხვაგვარი საზურგითა და სახელურით, უჩვეულო ფორმებისა და პროპორციების, ფაფუკი ბალიშებით - ერთი სიტყვით, დახვეწილ საქონელს; მსგავსი შეკვეთის შესასრულებლად ისეთი ოსტატობა და სიბეჯითეა საჭირო, რომ ამ საქმის არმცოდნე ადამიანს წარმოდგენაც არ შეუძლია. მაგრამ სამუშაოს დასრულების შემდეგ განუზომელ სიხარულს განვიცდიდი - იმისგან, რომ მძიმე შრომა უკან რჩებოდა. შეგიძლიათ მკრეხელური თავხედობისთვის გამკიცხოთ კიდეც, თუმცა მაინც გავბედავ და ჩემს განცდებს შევადარებ იმ ფერმწერის კიჟინას, რომელიც თავის გენიალურ ქმნილებას ასრულებს. სავარძლის დასრულებისთანავე მას თვითონვე ვსინჯავდი, ვრწმუნდებოდი, რამდენად მოსახერხებელი იყო. ერთგვარ წმინდა თრთოლას განვიცდიდი. ეს ყველაზე ამაღელვებელი მომენტები იყო ჩემს უფერულ, მოსაწყენ ცხოვრებაში - თვითკმაყოფილი აღტკინება აღმავსებდა. ვცდილობდი წარმომედგინა, როგორ იჯდებოდა ჩემს სავარძელში წარჩინებული არისტოკრატი, დამაბრმავებელი სილამაზის მზეთუნახავი...
ფანტაზიას გადავყავდი სასახლეში, რომლის პატრონისთვისაც მზადდებოდა სავარძელი, იქ აუცილებლად იქნებოდა მისთვის შესაფერისი ოთახი: სავსე ძვირფასი და დახვეწილი ნივთებით, სახელგანთქმული ოსტატების ტილოებით, ჭერზე დაკიდებული ბროლის ჭაღით; იატაკზე - ფაფუკი ხალიჩა, რომელშიც ფეხი იძირება... სავარძელთან კი, პაწაწინა მაგიდაზე -
ჩუქება
