I
ეს წიგნი ეძღვნება ჩემს დას, ლუიზას, რომელიც ყოველთვის დამყვებოდა მდინარე ნერაზე ქურთუკზე მიბნეული თავისი ვერცხლის ვარსკვლავით.
„მხოლოდ ამას მიხვდა. წყვდიადმა შთანთქა.
და როცა ამას მიხვდა, გონება დაკარგა“.
ჯეკ ლონდონი
***
ის იყო, სალვატორესთვის უნდა გამესწრო, რომ ჩემი დის ყვირილი მომესმა. მოვტრიალდი და დავინახე, როგორ შთანთქა ხორბლის ყანამ, რომელიც გორაკს ფარავდა.
„არ უნდა წამომეყვანა, დედა ამისთვის დამსჯის“.
გავჩერდი. ოფლი ღვარად მდიოდა. სული მოვითქვი და დავუძახე:
- მარია! მარია!
- მიკელე! - მიპასუხა ნამტირალევი ხმით.
- რამე ხომ არ იტკინე?
- კი, მოდი.
- სად გტკივა?
- ფეხზე.
თავს იკატუნებდა, დაღლილი იყო. „წინ წადი“, - ვუთხარი ჩემს თავს.
იქნებ მართლა იტკინა რამე?
სხვები სად არიან?
ხორბლის ყანას მათი ნაკვალევი აჩნდა. ხელის თითებივით დამწკრივებულნი, ნელა მიიწევდნენ გორაკის წვერისკენ. უკან მოეტოვებინათ გათელილი თავთავები.
იმ წელს ხორბალმა უჩვეულოდ აიყარა ტანი. გაზაფხულის ხშირი წვიმების წყალობით ივნისის შუა რიცხვებში ისე ყვაოდა, როგორც არასდროს. მარცვლებით დატვირთული თავთავები მოსამკელად იყო მზად.
გორაკები და დაბლობები თავთავებს დაეფარა. მოოქრული ოკეანის ტალღებივით მისდევდნენ ერთიმეორეს. სივრცე ჰორიზონტამდე მხოლოდ თავთავებით, ცით, ჭრიჭინებით, მზითა და სიცხით იყო სავსე.
წარმოდგენა არ მქონდა, რამდენი გრადუსი იყო ტემპერატურა - ცხრა წლის ბავშვი გრადუსებში მაინცდამაინც ვერ ერკვევა, მაგრამ ვგრძნობდი, რომ ძალიან ცხელოდა.
1978 წლის ის წყეული ზაფხული მოგვიანებით საუკუნის ყველაზე ცხელ ზაფხულად აღიარეს. სიმხურვალე ლოდებშიც აღწევდა, მიწას მტვრად აქცევდა, მცენარეებს ახმობდა, ცხოველებს ხოცავდა, სახლებს ავარვარებდა. ბოსტანში მოკრეფილ პომიდორს წვენი არ ჰქონდა, ყაბაყი კი პატარა და მაგარი იყო. სიცხე სუნთქვას გიძნელებდა, ძალას გართმევდა და თამაშის სურვილს გიკარგავდა. ღამითაც ასე იყო.
აკვა ტრავერსეში უფროსები საღამოს ექვს საათამდე სახლიდან არ გადიოდნენ. დარაბებს ხურავდნენ და ოთახებში იკეტებოდნენ. მხოლოდ ჩვენ ვეძებდით თავგადასავლებს გავარვარებულ და უკაცრიელ სოფელში.
ჩემი და, მარია, ხუთი წლის იყო. ყველგან დამყვებოდა, იმ ქოფაკის სიჯიუტით, სახლს რომ არ შორდება.
„მინდა, ყველაფერი შენსავით ვაკეთო“, - მუდამ ამას იმეორებდა. დედა მხარს უჭერდა: „უფროსი ძმა ხარ თუ არა?!“ მაინც არ იყვნენ მართლები - ყველგან ჩემი სათრევი იყო.
დასახმარებლად არავინ შეჩერებულა. ბუნებრივია, ერთმანეთს ვეჯიბრებოდით.
„პირდაპირ გორაკისკენ, არავითარი მოსახვევი, ერთიმეორის უკან სიარული აკრძალულია, გაჩერება აკრძალულია, ვინც ბოლო მივა, დაისჯება“, - ასე გადაწყვიტა ტესკიომ. „კარგი, შენი და არ მიიღებს მონაწილეობას, ძალიან პატარაა“, - წავიდა დათმობაზე.
„არა ვარ ძალიან პატარა, - გააპროტესტა მარიამ, - მეც მინდა შეჯიბრებაში მონაწილეობა!..“ - და მერე დაეცა.
სამწუხაროდ, მესამე ვიყავი.
პირველი, როგორც ყოველთვის, ანტონიო იყო. ანტონიო ნატალე - ტესკიოდ წოდებული. არ მახსოვს, ტესკიოს რატომ ვეძახდით. ალბათ, იმიტომ, რომ ერთხელ ხელზე თავის ქალა დაიწება - ერთ-ერთი ის მარკა, თამბაქოს მაღაზიაში რომ ყიდულობდნენ და წყლით აწებებდნენ. ტესკიო ბანდაში ყველაზე უფროსი იყო - თორმეტი წლის. ბანდას ის მეთაურობდა. უყვარდა ბრძანებების გაცემა და თუ არ დაუჯერებდი, საშინლად ბრაზობდა. ჭკვიანი არა, მაგრამ ღონიერი და გამბედავი კი იყო. გორაკზე უზარმაზარი ბულდოზერივით აცოცდებოდა ხოლმე.
მეორე სალვატორე იყო. სალვატორე სკარდაჩიონე. ცხრა წლის, ჩემი კბილა, ჩემი კლასელი და საუკეთესო მეგობარი. ჩემზე მაღალი, მარტო ყოფნას მიჩვეული ბიჭი გახლდათ. ხანდახან ჩვენთან ერთად თამაშობდა, მაგრამ უფრო ხშირად შინ რჩებოდა და თავის საქმეს აკეთებდა. ტესკიოზე მეტად უჭრიდა გონება და მისთვის ადგილის წართმევა არ გაუჭირდებოდა, მაგრამ ლიდერობა არ აინტერესებდა. მამამისი, ადვოკატი ემილიო სკარდაჩიონე, დიდი კაცი იყო რომში და ამბობდნენ, შვეიცარიაში ბევრი ფული აქვსო.
მერე მე ვიყავი. მიკელე. მიკელე ამიტრანო. ამჯერადაც მესამე. კარგად მივრბოდი, მაგრამ ჩემი დის გამო გავჩერდი. ვიდრე გადავწყვეტდი, უკან დავბრუნებულიყავი თუ იქ დამეტოვებინა, მეოთხე გავხდი - გორაკის მეორე მხარეს მოუქნელმა რემო მარცანომ გამასწრო და თუ გზას არ გავაგრძელებდი, ბარბარა მურაც გამასწრებდა.
სირცხვილია, როცა გოგო გასწრებს, მით უმეტეს, მსუქანა.
ერთიანად გაოფლილი და მტვერში ამოგანგლული ბარბარა მურა ოთხით ადიოდა, როგორც გავეშებული დედა ღორი.
- რას აკეთებ, არ მიდიხარ დაიკოსთან? მისი ხმა არ გაგიგონია? ცუდად არის საბრალო, - ღრუტუნებდა იმით გახარებული, რომ ამჯერად მაინც გადაურჩებოდა სასჯელს.
- მივდივარ, მივდივარ... და შენ მაინც გაჯობებ, - არ მინდოდა, მისთვის გამარჯვება ასე ადვილად დამეთმო.
მოვტრიალდი და თავქვე დავეშვი, ხელებს ვიქნევდი და ვღრიალებდი, როგორც სიუს ტომის ხალხი. ტყავის სანდლები მარცვლებზე სრიალებდა. რამდენჯერმე დავეცი. დას ვერ ვხედავდი.
-
ჩუქება
