„ცოტნეს ქვეყნიდან მოვსულვარ“
ციცი გაბესკირია:
ვიქტორ გაბესკირიაზე ბევრი დაწერილა, როგორც პოეტზე, დრამატურგზე, კრიტიკოსზე, ესეისტზე, ჩუმ, მორიდებულ, მაგრამ ზნეობრივად ძლიერ, შეუპოვარ და უშიშარ ადამიანზე, დიდ პატრიოტზე. ამჯერად, როცა ამ კრებულისთვის წინასიტყვაობის დაწერას შევუდექით, დავიბენით. იმდენი საინტერესო დაწერილა მის შესახებ, რომ დამენანა მხოლოდ ერთი რეცენზიით შემოვფარგლულიყავი. ამიტომ გადავწყვიტე რამდენიმე ამონარიდი მომეტანა იმ წერილებიდან, რომლებიც ადრე, ზოგი მის სიცოცხლეში, ზოგი კი გარდაცვალების შემდეგ დაწერილა მასზე. სამწუხაროდ, წიგნის ფორმატი არ გვაძლევს საშუალებას სრულად წარმოვაჩინოთ მისი პოეზია, ვერც მის შესახებ დაწერილ ყველა საინტერესო და ყურადსაღებ გამონათქვამს მოვიყვანთ აქ, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ გამომცემლობა „ინტელექტმა“ დიდი და საშური საქმე ითავა და სასიხარულოა, რომ იგი ქართველ მკითხველს სხვა დიდებულ ქართველ პოეტებთან ერთად კიდევ ერთხელ შეახსენებს უნაზესი ლირიკოსის ვიქტორ გაბესკირიას შემოქმედებას.
სიმონ ჩიქოვანი:
„ვიქტორ გაბესკირიას ლექსი ნაზი შტრიხებით მოხაზული აკვარელია, მისი ხმა მინორულ-მელოდიურია, მისი პოეტური ფრაზა ნიუანსების, შეფრქვეული თქმების შემცველია. ვ. გაბესკირიას ლექსში პოეტის აზრი და გრძნობა მუდამ პოულობს შესატყვის გამოთქმას. ვ. გაბესკირიას აქვს ჭეშმარიტი მხატვრისთვის საჭირო სიმშვიდე“
ალექსანდრე ქუთათელი:
„ვიქტორ გაბესკირია მართალი გულის პოეტია, მისთვის უცხოა არტისტული პოზები, ყალბი ფიქრის, გრძნობის და განცდის გათამაშება, თავის გამოჩენა და მყვირალობა, მისი მხატვრული ჭვრეტა თავისებურია და სხვისას არ ჰგავს. მის პოეზიაში ხედვა სჭარბობს სმენას, მისი ჩანახატები სიზმარში ნახულ, ბურუსმოფენილ, მომხიბვლელ სურათებს მოგვაგონებენ. მისი ლექსები ხშირად ისეთი ნაზი და ფაქიზია, როგორც მეგრული ნანა და ხმატკბილი სიმღერა. იგი ჭემშარიტი ლირიკოსია“.
აკაკი გაწერელია:
„ვიქტორ გაბესკირია ზნეობრივი სისპეტაკისა და მამულიშვილობის განსახიერება იყო, ყელამდე აღსავსე კეთილშობილებითა და ადამიანების სიყვარულით.
„მსურს ყველგან იყოს სიკეთე,
ვით ვარდი, ბაღში რგული,
ცოტნეს ქვეყნიდან მოვსულვარ
ჩემი მართალი გულით“ - ასე გალობდა მისი ქნარი.
კოლხური წვიმების მოტრფიალე, შავი ზღვის მიჯნური, საქართველოს მთა-ბარისა და ზურმუხტოვანი სანახების მხატვარი ჩინებულად გრძნობს ჩვენი ხალხის გმირულ წარსულსა და აწმყოს. ქართული პოეზიის გვირგვინში ვიქტორ გაბესკირიას ლირიკა ციმციმებს, ვითარცა ერთ-ერთი თვალი პატიოსანი“.
გიორგი ნატროშვილი:
„ბუნებამ არაფერი არ დაიშურა ვიქტორისთვის, ყველაფერი მისცა - პოეტური თვალი, ტალანტი დრამატურგისა, პუბლიცისტისა და პოლემისტის ფიცხი ტემპერამენტი.
მას შეეძლო უბრალო, ერთი შეხედვით უმნიშვნელო დეტალისა თუ შტრიხისთვის ძალიან ბევრი რამ ეთქმევინებინა, შეეძლო ერთ სიტყვა თუ სტრიქონში ბევრი რამ ჩაეტია; თქვა და დახატო დიდი ეპოქალური და საზოგადოებრივი სათქმელი ლირიკის ენაზე - ეს არ არის იოლი და ვიქტორ გაბესკირიამ ეს შეძლო“.
შალვა აფხაიძე:
„ვიქტორი უფრო ნაზი საღამოების, ქარის, მშვიდი სუნთქვის, მინორული ხმის მოყვარული ჩანდა თავის პოეზიაში და იქნებ ამიტომაც გაგვაოცა მისმა უკანასკნელმა ლექსმა „ელვა-ქუხილმა“, რომელიც გედის სიმღერასავით გაისმა და რომელშიც მისი პოეტური ლტოლვის სხვა მხარეც გამოჩნდა. და რა წინასწარმეტყველური აღმოჩნდა ეს ლექსი. სიცოცხლის მოტრფიალე გულმა თითქოს იგრძნო განგაში და იგი ასეთი მწუხარე სტრიქონებით გვამცნო: დადგება ჟამი, დრო მოვა, ბევრსაც იჭექებს, იქუხებს და ვერ გამაღვიძებსო. სულ ორიოდე დღის შემდეგ ვიგრძენით ამ სტრიქონების ტრაგიკული ჟღერა“.
გიორგი ხუხაშვილი:
„იგი პოეტი იყო და ბრდღვიალა ფერებისა თუ მოგუგუნე ხმების მიღმა წვდებოდა უბრალოებისა თუ მიამიტი სილამაზის მომხიბლაობას. დიდი სიხარული თუ დიდი სევდა აწერინებდა პატარა, უპრეტენზიო ლექსებს, თითქოს ხმის ამაღლებისა ერიდებოდა, რათა ქვეყნიერების ეს იდუმალი ჰარმონია არ დაერღვია და ეს აკვარელური ფერები საოცრად ჰგავდა მათ ავტორს, ყელამდე პატიოსან, თავმდაბალსა და წრფელ კაცს, მოქალაქესა და მწიგნობარს ვიქტორ გაბესკირიას. მისი ფერწერის უფაქიზესი ნიუანსები, „როგორც მხატვრობა გაცრეცილი ძველ გობელენზე“, სულაც არ იყო გამოგონილი თუ ნასესხები სტილი. ეს თვითონ იყო მისი მეტყველი დუმილით, ნახევარტონებითა და იმპრესიონისტული, უეცარი შთაბეჭდილებებით აღსავსე შემოქმედი. მუდამ მონოტონური, გაბმული წვიმების აკომპანემენტით ისმოდა მისი ხმადაბალი ფიქრიანი სიმღერა. სხვების გასაგონად კი არა, თავისთვის ხმადაბლა მღეროდა. თითქოს ტაძარში იყო, ის მორიდებით მეტყველებდა. სტრიქონთა და სიტყვათა სიმრავლეს ერიდებოდა. მას სჯეროდა ადამიანის ქვეყნად გაჩენის აზრი და ზნეობრივი დანიშნულება და ისე ჩუმად იღვწოდა, ისეთი რუდუნებით მუშაკობდა, თითქოს სანთელს ანთებდა. ასე ცოცხლად ამიტომ ვხედავ ვიქტორ გაბესკირიას, თითქოს სულს იდგამს „ოდესღაც ქვიშაზე შემოხაზული ჩრდილი“ და ცხადად ისმის დაშვებული ფარდის მიღმიდან მისი მთრთოლვარე ხმა. ამ დაბალ, მოკრძალებულ ხმას ისეთი ძალა აქვს, რა მანძილითაც არ უნდა დავშორდეთ, ყველგან და ყოველთვის დაგვეწევა“.
აკაკი ბაქრაძე:
„ვიქტორ გაბესკირია უმთავრესად სურათით აზროვნებდა. თითქმის მისი ყველა ლექსის ილუსტრაციის დახატვა შეიძლება. მის პოეზიაში ადამიანები, საგნები, პეიზაჟები ყოფნა-არყოფნის მიჯნაზე დგანან. თითქოს თან არსებობენ და თან არ არსებობენ. თუთარჩელას ვერცხლისფერად
ჩუქება
