პროლოგი
„რაც ყოფილა, იგივე იქნება და რაც მომხდარა,
იგივე მოხდება; არაფერია მზის ქვეშ ახალი“.
ეკლესიასტე 1.9
რამდენი ადამიანი გაგვიცნია შემთხვევით? ალბათ, მრავალი ათასი, ყოველ შემთხვევაში, ათასი მაინც. ასაკსაც გააჩნია. მე, ორმოცდამეთექვსმეტე წელიწადში გადამდგარ კაცს, ძალზე ბევრჯერ მქონია შემთხვევა, გამოვლაპარაკებოდი უფროსსაც და უმცროსსაც, ქალსაც და კაცსაც, ქართველსაც და არაქართველსაც. მით უმეტეს, მოგზაურობის მოყვარულიც გახლავართ და სრულიად უცხო ადამიანთა შემთხვევითი გაცნობისა თუ გასაუბრების სიტუაცია, ალბათ, სხვაზე მეტი მქონია.
ამაზრზენია და ერთფეროვანი ეს გასაუბრება. სტანდარტული ფრაზები... ეტყობა, ამ დროს ყველას ტვინი ერთნაირად მუშაობს და მოძველებული, ქვებდაცვეთილი წისქვილივით ერთსა და იმავე აზრებს ფქვავს.
იშვიათად ყოფილა შემთხვევა, ასე გაცნობილ კაცს რომ დავეინტერესებინე და მასთან ურთიერთობის სურვილი გამჩენოდა. იქნებ იმიტომ, რომ ხანმოკლე დრო არ იყო საკმარისი კაცის ბუნების შესაცნობად?
ან იქნებ მე ვარ მიუკარებელი და უხასიათო, უცნობ ადამიანებთან გულითადი საუბრის უნარი რომ არ შემწევს?
შეიძლება! არ ვდავობ! გულახდილად რომ გითხრათ, მართლა არ მსიამოვნებს უცნობ ადამიანებთან გასაუბრება, უფრო სწორად, იმ საზიზღარი წუთების გადატანა, ათასჯერ მოსმენილი ფრაზებითა და შეკითხვებით რომ უნდა შედგეს შემთხვევითი, იძულებითი გაცნობა.
ექვსიოდე თვის წინ მატარებელში გავიცანი კაცი, რომელმაც მართლა დამაინტერესა, უფრო მეტიც, ამ უცნობი კაცის ნაამბობმა სულით ხორცამდე შემძრა, მისმა ტრაგიკულმა გამოხედვამ დამთრგუნა და დამიმორჩილა. როცა პირველად შევხვდით ერთმანეთს, არ მომეწონა. უსიამოვნო გრძნობამაც კი შემიპყრო, მაგრამ თანდათანობით მისმა შთამბეჭდავმა თვალებმა მიიპყრო ჩემი ყურადღება. ისე უცნაურად, მოცისფრო-მოიასამნისფროდ უელავდა, თითქოს ფართო შუბლს ქვემოთ თვალების ნაცვლად ფოტოობიექტივის ლინზები ჰქონდა ჩადგმული. თვალს რომ თვალში გამიყრიდა, ისეთი გრძნობა მეუფლებოდა, თითქოს ფოტოსურათს მიღებდა და უნებურად ვცდილობდი, როგორმე ბუნებრივი პოზა შემენარჩუნებინა.
მატარებელში დაწყებული ნაცნობობა თბილისშიც გაგრძელდა. სამ-ოთხ დღეში ერთხელ მაინც მირეკავდა და ყოველთვის „ივერიის“ მეთექვსმეტე სართულზე მოთავსებულ რესტორანში ავყავდი ხოლმე, ცალკე, განაპირა ოთახში. ადგილიც წინასწარ ჰქონდა შეკვეთილი. თვითონ კონიაკს სვამდა. ჩემთვის „გურჯაანს“ უკვეთავდა. ერთხელ, უფრო სწორად, პირველსავე დაპატიჟებაზე, როცა რესტორანში „გურჯაანის“ გარდა სხვა ღვინო არ ჰქონდათ, ზრდილობისათვის ვთქვი, „გურჯაანი“ ძალიან მიყვარს-მეთქი. ჩემი ნათქვამი გონებაში ჩაიბეჭდა და მას შემდეგ ყოველთვის ამ ღვინით მიმასპინძლდებოდა.
თავის თავგადასავალს ნაწილ-ნაწილ, ეპიზოდებად მიყვებოდა, არ ჩქარობდა, ყველაფერი სწრაფად დაესრულებინა. თითქმის არ მაგონდება, ერთ შეხვედრაზე ორი ეპიზოდი ეამბოს. სამაგიეროდ, იმ ერთ ეპიზოდს ამომწურავად მიამბობდა ხოლმე.
რატომ არ გინდათ თქვენი ნაამბობი ქაღალდზე გადაიტანოთ-მეთქი, ვკითხე ერთხელ.
პასუხად ხმამაღლა, მაგრამ სინანულით გაიცინა. მერე სიცილი შეწყვიტა, თვალი იატაკს გაუშტერა. სახე მოექუფრა, უარის ნიშნად თავი გააქნია, სკამის საზურგეს მოშვებულად მიაწვა და სევდიანი თვალებით შემომხედა:
– განა არ ვცადე! რამდენჯერმე საგანგებოდ გადავწყვიტე, ყველაფერი ქაღალდზე გადამეტანა. არ გამომივიდა. მოვკიდებდი თუ არა კალამს ხელს, წამსვე უცნაური განცდა მიპყრობდა, თითქოს ჩემს ცხოვრებას კი არა, სხვის თავგადასავალს ვწერდი და ვაანალიზებდი. აზრი მეფანტებოდა, წინადადებას წინადადებაზე ვერ ვაბამდი. ვეღარც ჩემს თავს ვხედავდი. თან თითქოს ყველაფერი მავიწყდებოდა.
უცებ ლაპარაკი შეწყვიტა, თავი ჩაღუნა და ფიქრებში ჩაიძირა. ჩამოწოლილი დუმილი არ დამირღვევია. ვიცოდი, რაღაც მნიშვნელოვან ამბავზე ფიქრობდა და არ მინდოდა ხელი შემეშალა. თან, კაცმა რომ თქვას, შესაკითხიც არაფერი მქონდა. თითქმის გაუნძრევლად ვიჯექი და მის ფართო შუბლს მივჩერებოდი.
– არ იფიქროთ, ბატონო ჩემო, იმიტომ გადაგიშალეთ გული, რომ ჩემი ცხოვრების ქაღალდზე გადატანას გთხოვდეთ. უბრალოდ, გული გასკდებოდა, ათეულ წლობით წვეთ-წვეთ ნაგროვები განცდები ვიღაცისთვის რომ არ გამეზიარებინა. ჩემს ცხოვრებაში ვერ ვიპოვე კაცი, ვინც გამიგებდა. რა ვიცი, იქნებ თქვენშიც ვცდები. ასეა თუ ისე, არ ვნანობ. ახლა ყველაფერი უკვე გვიანაა! – თავი მტკიცედ ასწია და თვალი თვალში გამიყარა.
უკვე მივეჩვიე მისი თვალების გამოხედვას. მესამე თუ მეოთხე შეხვედრიდან უკვე აღარ ვპოზირებდი ფოტოობიექტივის ლინზებივით მოელვარე თვალების წინ. ოღონდ, ერთ მშვენიერ დღეს, როცა საკუთარი ნაამბობით აღგზნებულმა თვალებში შემომხედა, შევკრთი – მისი თვალებიდან სიკვდილი შემომცქეროდა.
ერთხელ შინაც მესტუმრა. გამიკვირდა – მისი ბუნება საზეიმო შეხვედრებს უფრო იყო მორგებული. ჩემი ღარიბული, წიგნებით სავსე ბინა კი მის რესპექტაბელურ გარეგნობას ოდნავადაც ვერ შეესაბამებოდა.
ძალზე აღელვებული ჩანდა. არც დაინტერესებულა, იქაურობა დაეთვალიერებინა. მხოლოდ მე მომჩერებოდა. დღესაც თვალწინ მიდგას მისი სევდითა და სიკვდილით სავსე თვალები. თითქოს მხნედ ლაპარაკობდა, ცდილობდა, ერთხელ და სამუდამოდ გამომუშავებული მანერა არ შეეცვალა. მაგრამ სადღა იყო მისი ჟესტების ენერგიულობა, თვალების ელვარება, ფრაზის ზეაწეულობა. თითქოს სხეულში ელექტროელემენტები დაუჯდაო, სათქმელს ღერღავდა და შენელებული კინოკადრივით მოძრაობდა.
მორიგი, არცთუ მაინცდამაინც მნიშვნელოვანი ეპიზოდის
ჩუქება
