ესმა
„პოეტებო, ვინ არი ჩვენი პატრონი? ჩვენ ერთმანეთით ვართ, ერთმანეთი გვიყვარს, ერთმანეთით ვმაგრობთ, ვხალისობთ, აღვტაც-ცრემლდებით უსაზღვრო ლტოლვით, გაგებით. ახლობლობა-მშობლიურობით საუკუნეთა, წელთა გადაღმა: ცრემლგაღიმებული, გამგები მზერით ვამხნევებთ ერთურთს“.
ესმა ონიანი,
ძველი რვეულებიდან.
თითოეული ჭეშმარიტი პოეტის აღმოჩენა და გათავისება, უპირველეს ყოვლისა, სწორედ რომ სასწაულს ედრება.
დიდი ხელოვნება, უბრალოდ რომ ვთქვა, დიდი განცვიფრებაა, და სხვა არაფერი, ანუ, როგორც პოლ ვერლენი ბრძანებდა: „დანარჩენი – ლიტერატურაა!“ ხოლო დიდი განცვიფრების შემდეგ დგება ჟამი დაფიქრებისა და მდუმარებისა, როცა ჭეშმარიტი პოეტი გულისხმიერ მკითხველ-თანამოაზრე-თანამონაწილეს სიტყვით გამოცდას უწყობს და ფიქრის ცალკე საკანში გამოამწყვდევს, რომლის პაწაწინა სარკმელზე „სიტყვის გისოსებია“ (პაულ ცელანის მეტაფორა), ხოლო სივრცეში მოქანავე ხეთა კენწეროები კითხვითი ნიშნებივით მოცურავენ მკითხველი-პატიმარისკენ: მაინც, როგორ და რა ხერხებით, იდუმალი ხმებით და ფერებით, ძაფებითა და ხაზებით შეკონა-შეკრა-გაამთლიანა პოეტმა საკუთარი „მე“-ს, „ალტერ ეგო“-სა და მკითხველის (ხელოვნებისათვის აუცილებელი სამება) განცდილ-ნაფიქრ-ნააზრევის ასე შერწყმულ-შეკავშირებულად, ორგანულად გათავისება-გადმოცემა და როგორ უნდა ჩავწვდეთ პოეტის ბუნებრივი სრულყოფილების სიღრმესა და ავმაღლდეთ ცისიერ ხიბლამდე, იმ ღვთაებრივ წამამდე, რამაც ოსტატის ხელში მოქცეული ჩვეულებრივი სიტყვები, ფერები, ბგერები და ხაზები განუმეორებელი, არნახული და უჩვეულო ხელოვნების ნიმუშად აქცია ანუ უბრალო მოკვდავისთვის სული შთაბერა და შეაჩერა წამი მშვენიერებისა... როგორც ჩანს, სამყაროსეულ „დიდი თამაშის“ წესებში „დაჭერობანაც“ შედის: ხელოვანი ცაზე ცისარტყელას ფერებსა და ელვას, ხოლო ზღვაზე – ამომავალი და ჩამავალი მზის სხივებს იჭერს, პოლიციელი – ბანდიტებსა და ხულიგნებს, სუკელი – შპიონებს და დისიდენტებს, კატა – თაგვს და ა. შ. მოკლედ: „და ასე მთავრდება ეს წუთისოფელი სლუკუნით და არა გრგვინვით“ (ტომას სტერნზ ელიოტი).
როდესაც ესმა ონიანის რჩეული („ლექსები, ესეები, წერილები, – 2000) წავიკითხე, აღფრთოვანებული და განცვიფრებული ვიყავი კიდევ ერთი ჭეშმარიტი ტალანტის, ქართული პატიოსნებით აღსავსე პოეტისა და ფერმწერის ფენომენით, რომლის პოეზიაში, ესეისტიკასა და მხატვრობაში (ფერწერა, გრაფიკა) ასე შერწყმული და თითების სიმტკიცით გადაჭდობილ-ჩახლართულია ნიჭი და ნება, ქალური სინაზე და სიმტკიცე, ორივე სფეროში (პოეზია და ფერწერა) თანაბრად ძლიერი და ანალიტიკური აზროვნების საოცარი უნარით დაჯილდოებული ადამიანისა... იგი სწორედ რომ უზუსტესი დეტალების, უფაქიზესი სულის, უნატიფესი ნიუანსების, პოეტური მაქსიმალიზმის, ნათელი გულისა და „უნაპირო სიწმინდის“ (მისი ეპითეტია) პოეტია, რომელმაც თავის კრისტალიზებულ ლექსებსა და ესეისტიკაში ახლებურად დაგვანახა და განგვაცდევინა ხელოვნებაში წმინდა სამების (მუსიკა, პოეზია, ფერწერა) მარადიული ერთიანობის, შერწყმა-შევსებისა და სივრცეში გატყორცნა-განვრცობა-განფენის კანონზომიერება, უხსოვარი დროიდან აქამომდე ანუ ჩვენამდე მოღწეული ხიბლის სინათლე თუ კავშირ-ურთიერთობანი, ასე დამახასიათებელი მარადიულ ფასეულობათა ძიების გზაზე შემდგარი, მაგრამ ჟამ-ჟამად დამარცხება-გამარჯვებებით – ხელოვნების ცაზე ამაყად მონავარდე თუ მიწაზე მოფუსფუსე, ყოფიერებისგან ფრთებგამეჩხრებული და გულდაწყვეტილი შემოქმედისა... ესმა ონიანი თანამედროვე ქართულ პოეზიაში დიდი მოლოდინის ანუ მოაზროვნე მკითხველის პოეტია, რადგანაც იგი არავის არ ჰგავს – არც წინამორბედებს და არც მის თანამედროვე კოლეგებს – და ამავე დროს, საოცრად ქართულია, რადგანაც ხშირად ციდან მოსმენილი იდუმალი ხმებით, გაფართოებულ-განცვიფრებული და დიდი ბავშვივით თვალმოციმციმე – „მესამე მეტაფიზიკური თვალით“ (ა. გაწერელია) ხედავს და პოეტური ინტუიციით გრძნობს „მფეთქავ, ემოციურ სხეულს პოეტური ქსოვილისა“. იგი შინაგანი ალღოთი ცნობს და ვირტუოზულად აფორმებს თითოეული ლექსის სტრიქონისათვის საჭირო სიტყვის ფერს, გემოს, ჟღერადობას და მისი ლექსი კომპოზიციურად ისე დაწნეხილ-შემჭიდროვებულია, რომ ვერც ერთი მისი მკითხველი თუ კოლეგა – „ადამიანი... შავი ბოღმით გამომზირალი ან ავი სკეპტიკურობით“ (გვ. 359), ბზარს ვერ მოუძებნის და ლექსის (სტრიქონის) ჭუჭრუტანაში ვერ ჩაიქირქილებს, რადგანაც თითოეული ლექსი მთლიანი და ერთიანია, ვერაფერს მოაკლებს და ვერც წაამატებს, შედარებით ვრცელ ლექსებს ვერ შეამოკლ-შეკრეჭს და მცირეს (ხოკუ, ტანკა, ოთხსტრიქონიანი) – ვერ განავრცობს... ესმას პოეზია ოსირისის სამსჯავროს მაგონებს: სასწორის ცალ პინაზე ცხოვრებისეული სიმართლე-სინამდვილეა, ხოლო მეორეზე – წმინდა გული და მართალი სიტყვები პოეტისა ანუ გულის ცეცხლში გამომწვარი და მისხალ-მისხალ აწონილი სიტყვებით შექმნილი სახვით-ევფონიური პოეტური ნიმუშებია – თავისუფალი და დამოუკიდებელი კუნძულები – ქართული პოეზიის ოკეანეში... თუმცა, უნდა ვთქვა, რომ ქვეცნობიერად ესმას პოეზია „ლექსები – საგნების“ კუთხეების მრავალმხრივი წარმოჩენა-შემოტრიალებით, მოულოდნელი წახნაგების გასხივოსნებით, ამგვარი პოეზიის დიდოსტატს (რაინერ მარია რილკე) მახსენებს და ალბათ, ენათესავება კიდეც, მაგრამ ესმა ონიანი ხაზგასმით ქართულია – უზარმაზარი ეროვნული მუხტით – მგრძნობელობა-თრთოლვა-ცახცახით და ინტონაციის შეფერილობით ძალზე განსხვავდება ავსტრიელი პოეტის ბარელიეფურად ამობურცული და გლუვი გერმანული სიცივისგან, იმ რაციონალური მარცვლისგან, რომელზეც XX საუკუნის პირველი ნახევრის ოსტატმა ამოკაწრა: „იგი პოეტი იყო და სძულდა მიახლოებითი“.
თითოეული ნამდვილი (ესმას საყვარელი სიტყვა-შეფასება-მსაზღვრელი ეპითეტი „დიდი“-ს, „ჭეშმარიტი“-სა თუ „გენიალური“-ს
ჩუქება
