წინასიტყვაობა
კარლო კაჭარავა (1964 – 1994) - ხელოვნებათმცოდნე, მხატვარი, პოეტი, მე-20 საუკუნის 80-იანი წლების ქართული ავანგარდის იდეოლოგი, ტრაგიკული ბედის ადამიანი გახლდათ. მისი, როგორც ქართული პოსტმოდერნიზმის თეორეტიკოსის, ისტორიკოსისა და კრიტიკოსის ნააზრევი, მნიშვნელოვანი საბუთია ამ თაობის ხელოვანთა შემოქმედების შესასწავლად. წინამდებარე გამოცემა კარლო კაჭარავას ორი მცირეტანიანი დღიურის ამონარიდებია. მისი არქივი მრავალი ჩანაწერი და ნაშრომია.
ამჟამად ჩვენ მის მხოლოდ იმ ალბომებსა და ჩანაწერებზე შევჩერდებით, რომლებსაც პირობითად დღიურები ვუწოდეთ. არქივში ამ ტიპის 17-მდე ალბომია დაცული. კარლო 14 წლიდან, ვიდრე სიცოცხლის ბოლომდე (მისი ბოლო ჩანაწერის, დღიურის, თარიღი 1994 წლის 22 მარტია. ის 1994 წლის 27 მარტს ცუდად გახდა და ხანმოკლე და მძიმე ავადმყოფობის შემდეგ 9 აპრილს გარდაიცვალა), 30 წლამდე აწარმოებდა დღიურებს. ცხადია, ხშირად, ამ დღიურებში მისი ცხოვრების ყველდღიურობა არ ჩანს, მაგრამ ეს ჩანაწერები ზედმიწევნით ასახავს იმ გატაცებებსა და ინტერესებს, რომლებიც სხვადასხვა დროს უჩნდებოდა მათ ავტორს და, რაც მთავარია, იმ ეპოქასა და გარემოს, რომელშიც ის იმყოფებოდა.
ეს ორი დღიური მისი ჯარში ყოფნის პერიოდისაა (1987 წლის 8 მარტიდან 30 ივლისის ჩათვლით). პერიოდის, როდესაც ის მოკლებული იყო თითქმის ყველაფერს, რაც სიხარულს ანიჭებდა.
კარლო კაჭარავა, სამხატვრო აკადემიის ხელოვნებათმცოდნეობის ფაკულტეტის კურსდამთავრებული და უკვე გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი, მიუხედავად გაწეული ძალისხმევისა, მაინც აღმოჩნდა სავალდებულო სამხედრო სამსახურში. საბჭოთა კავშირში საქართველოს რესპუბლიკის მოქალაქეთა უმეტესობა ძალისხმევას არ იშურებდა, რათა თავი აერიდებინა მაშინდელი ჯარისათვის. მათთვის, ვინც საჯარო სამსახურში კარიერულ წინსვლას გეგმავდა, ეს სავალდებულო სამსახური აუცილებელი იყო, მაგრამ თითქმის `ყველა ქართველი~ (80-იანი წლებში მაინც) ცდილობდა როგორმე მსუბუქ და იოლ ფორმებში მოეხადა სავალდებულო წელიწად-ნახევარი ან სულაც ორი წელი.
კარლომ და მისმა ოჯახმა, ისე როგორც ასეთ ადამიანთა უმრავლესობამ, იზრუნეს, რათა როგორმე თავი დაეხსნა ჯარისაგან. იმ პერიოდში ასეთი ადამიანებისათვის სინამდვილეს მოკლებული, გაზვიადებული სამედიცინო ცნობების შეგროვება ერთ-ერთი გამოსავალი იყო. კარლოსაც ჰქონდა ასეთი ცნობა, ბრონქიული ასთმის შესახებ (რომელიც სინამდვილეში არ სჭირდა) რომლითაც ის და მისი ოჯახი ვარაუდობდნენ, რომ კარლო ასცდებოდა საბჭოთა ჯარს, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მაშინდელმა სამხედრო კომისარიატმა ის ე. წ. სამოქალაქო მშენებლობის (ანუ შედარებით, ნაკლებად სამწყობრო და მკაცრი) სამხედრო ბატალიონისათვის ვარგის ჯარისკაცად სცნო და ის ჯარში გაიწვიეს. მაშინ მისი ოჯახი და სანათესაო სრულ მზაობას გამოხატავდა საიმისოდ, რომ ყველაფერი გაეკეთებინათ (გაეღოთ არაფორმალურად ის თანხა ან ქრთამი), რათა როგორმე დაეხსნათ 22 წლის ახალგაზრდა, რადგან, თავისი ბუნებითა და ცხოვრების წესით, სრულიად მოუმზადებელი იყო ცხოვრების ასეთი გამოწვევისათვის. ის წაიყვანეს იმ პირობით, რომ თუ მას ჯარში სამსახურის დროს კიდევ შეაწუხებდა ასთმური შეტევები, საბჭოთა არმიის მაშინდელი სამედიცინო მომსახურეობის უწყება ვალდებულებას იღებდა მისი მომსახურებისა და სამხედრო სამსახურისათვის უვარგისად ცნობის, მისი ე.წ. `გაკომისიავების“ ანუ სამოქალაქო სამსახურში ვადაზე ადრე (ვადით იქ სამსახური წელიწად-ნახევარი უწევდა) დაბრუნების შესახებ. კარლოს ოჯახში დღემდე ინახება ყველა საბუთი (სამედიცინო კომისიის დასკვნა, კომისარიატისა და ჰოსპიტალის წერილები) ამ შემთხვევის შესახებ.
ამის საფუძველზე გაჩნდა აზრი, რომ კარლოს ჯარში და მის ოჯახს თბილისიდან უნდა ეზრუნათ მის ვადაზე ადრე გათავისუფლებაზე. ამიტომაც ეს დღიური, ძირითადად, მის სამედიცინო დაწესებულებებსა და ჰოსპიტალში ყოფნას ასახავს. ჯარის სამწყობრო ნაწილში, სამხედრო რეჟიმისთვის დამახასიათებელი მოუცლელობის გამო, ის უბრალოდ ან ვერ ახერხებს, ან თავიდან იცილებს იმ დეტალების აღწერას, რომლებსაც იქ აწყდება.
ეს საშინელი პერიოდი, როგორც კარლო უწოდებდა, „ჯოჯოხეთი“, მის ცხოვრებაში არხანგელსკის ოლქში გასამხედროებულ ქალაქ მირნში დაიწყო. ეს გახლდათ სამოქალაქო პირთათვის ჩაკეტილი ქალაქი, რომლიც მხოლოდ სამხედრო რუკაზე იძებნებოდა და იქ სამხედრო-საჯარისო ნაწილში ნამსახურევ მოქალაქეს სიცოცხლის ბოლომდე, საბჭოთა კანონით, სამუდამოდ ეკრძალებოდა საზღვარგარეთ თუნდაც ტურისტად წასვლა. ასეთ პირზე საბჭოთა სახელმწიფო ე. წ. „ნევიეზდნოის“ ( ანუ საბჭოთა ქვეყნიდან გაუსვლელის) საბუთს გასცემდა და ასე ზღუდავდა მის თავისუფლებას. კარლო კაჭარავას ამ ქალაქში მოუწია სამხედრო სამსახურის დაწყება. ცხადია, მაშინდელი საბუთებით ის მოგვიანებით „ნევიეზდნოი“ გახდა, მაგრამ ეს „წოდება“ საბჭოთა კავშირის დაშლასთან ერთად, 1991 წელს, მექანიკურად „გაუქმდა“.
მირნი. ამ ქალაქს რუსულად საკმაოდ მშვიდობიანი (Мирный) სახელი ჰქვია. სწორედ ამ „მშვიდობიან“ ქალაქში, სამხედრო ლაზარეთში მყოფი, იწერს დღიურში ციტატებს, მასთან გაგზავნილ წერილებს, წაკითხული წიგნების შინაარსსა და ანალიზს, ჟურნალ-გაზეთებიდან ამოკითხულ ინფორმაციას, სიზმრებს. პირდაპირ „აკონსპექტებს“ ყველაფერს. როდესაც ჰაუპთვახტში დამწყვდეულ ჯარისკაცებზე დარდობს, მეხსიერებაში მოულოდნელად ამოტივტივებულ სიუზენ როტენბერგის ფოტო ათქმევინებს - „კარგია. ვიცოდი, რომ სინათლე ისევ
ჩუქება
