პირველი ნაწილი -
გულისძგერა რამდენი წელიც არ უნდა გასულიყო, სკროლიკელ იან ანდერსონს არასოდეს ბეზრდებოდა იმ დღის გახსენება, როდესაც მისი პატარა გოგონა ქვეყანას მოევლინა.
იანი დილაადრიან გაეშურა ბებიაქალისა და მისი დამხმარეების მოსაყვანად, მერე კი, რახან ლოდინის გარდა აღარაფერი დარჩენოდა, თითქმის მთელი დღე შეშის ფარდულში, კუნძზე ჩამომჯდარმა გაატარა.
გარეთ კოკისპირულად წვიმდა და იანიც გვარიანად დასველდა, თუმცა ღია ცის ქვეშ არ იყო. ფარღალალა კედლებიდან ნესტი ჟონავდა და სახურავიდანაც წყალი წვეთავდა, თან უკარო ფარდულში ძლიერი ქარი უბერავდა.
- ნეტავ ვინმეს ხომ არ ჰგონია, ამ ღლაპის გაჩენა მიხარია, - ჩაიბუტბუტა კაცმა და ამ სიტყვებზე შეშის ნაფოტს ისე ღონივრად გაჰკრა ფეხი, რომ ეზოში მოისროლა. - მაგარ შარში გავეხვიე. ამაზე უარესი რაღა უნდა მომხდარიყო. მე და კატრინა იმიტომ დავქორწინდით, რომ ფალაელი ერიკის კარზე სამადლოდ ღამის თევა ყელში ამოგვივიდა და გვინდოდა, საკუთარი კერა გვქონოდა, ბავშვის ყოლაზე კი არც გვიფიქრია.
იანმა თავი ხელებში ჩარგო და ღრმად ამოიოხრა. ცხადი იყო, რომ სიცივემ, სისველემ და ხანგრძლივმა, გულის გამაწვრილებელმა მოლოდინმა კაცს ხასიათი გაუფუჭა, თუმცა მისი უგუნებობა მთლად უმიზეზოც არ ყოფილა.
„მუშაობა“, ფიქრობდა იგი, „ყოველდღე დილიდან დაღამებამდე ვმუშაობ, მაგრამ ღამით მაინც მეძინა მშვიდად, ამიერიდან კი ბავშვი ტირილს გააბამს და ღამითაც დავკარგავ მოსვენებას.“
იანი კიდევ უფრო შეიპყრო სასოწარკვეთამ. ხელები სახეს მოაშორა და ერთმანეთს ისე გადააჭდო, რომ ძვლებმა გაიტკაცუნა.
- დღემდე არა გვიშავდა, რადგან კატრინაც ჩემსავით შრომობდა. ახლა კი იძულებული გახდება, შინ იჯდეს და ბავშვს მიხედოს.
კაცმა ისე ნაღვლიანად გაიხედა გარეთ, თითქოს კარს მომდგარი შიმშილი დაინახა, რომელიც მის ქოხში აპირებდა შემოჭრას.
- ჰო, - წარმოთქვა მან და თავისი სიტყვების დასამტკიცებლად კუნძს მუშტები დასცხო, - რას ვამბობდი? ფალაელი ერიკი ჩემთან მოვიდა და შემომთავაზა, მის მიწაზე სახლი ამეშენებინა და ქოხისთვის ფიცრებიც მომცა, მაგრამ რომ მცოდნოდა, ამას რა მოჰყვებოდა, მერჩივნა, უარი მეთქვა და მთელი ცხოვრება ფალას თავლაში გამეტარებინა.
იანი გრძნობდა, რომ ამის თქმა სისასტიკე იყო, თუმცა თავისი სიტყვების უკან წაღებასაც არ აპირებდა.
- რა მოხდება, რომ...… - დაიწყო მან, უნდოდა ეთქვა, არაფერი მექნება საწინააღმდეგო, ბავშვს დაბადებამდე რამე მოუვიდესო, მაგრამ ვერ მოასწრო. კედლის იქიდან გამოღწეულმა სუსტმა წრიპინმა ლაპარაკი შეაწყვეტინა.
შეშის ფარდული ქოხზე იყო მიშენებული და, როდესაც იანმა მიაყურადა, წრიპინი ისევ განმეორდა. კაცი, რასაკვირველია, მიხვდა, ეს რასაც ნიშნავდა და დიდხანს იჯდა ჩუმად ისე, რომ არც მწუხარება გამოუმჟღავნებია და არც სიხარული, მერე კი მხრები აიჩეჩა.
- აჰა, როგორც იქნა, - თქვა მან, - მადლობა ღმერთს, ახლა ქოხში მაინც შევალ და გავთბები.
თუმცა იანს კიდევ რამდენიმე საათს მოუწია შეშის ფარდულში ყურყუტმა.
წვიმა ისევ ასხამდა, ქარიც უბერავდა და, თუმცა აგვისტოს ბოლო იყო, ისე ციოდა, როგორც ნოემბერში.
ცოტა ხანში ამას ისიც დაემატა, რომ იანი შავბნელმა ფიქრებმა შეიპყრო და თავი ყველასგან მივიწყებულად და გარიყულად იგრძნო.
- კი მაგრამ კატრინასთან ხომ ბებიაქალის გარდა სამი ქალია, - ჩაილაპარაკა მან. - რომელიმეს შეეწუხებინა თავი და ის მაინც ეთქვა ჩემთვის, ბიჭი დაიბადა თუ გოგო.
იანი იჯდა ფარდულში და ესმოდა, როგორ აჩაღებდნენ ქალები ღუმელში ცეცხლს; დაინახა, როგორ გაიქცნენ წყაროზე წყლის მოსატანად, თუმცა იგი არავის გახსენებია.
უეცრად იანმა ხელები თვალებზე აიფარა და წინ და უკან ქანაობა დაიწყო.
- ჩემო კარგო იან ანდერსონ, - თქვა მან, - რა გემართება? ყველაფერი ასე ცუდად რატომ არის? მუდამ ასეთი ნაღვლიანი რატომ ხარ? ან ცოლად ლამაზი, ნორჩი გოგონა რად არ შეირთე ფალაელი ერიკის ბებერი მოახლის, კატრინას ნაცვლად?
იანი ისე დადარდიანდა, რომ თითებს შუა ორიოდე ცრემლმაც კი გამოჟონა.
- თემშიც არაფრად გაგდებენ, ჩემო საყვარელო იან ანდერსონ. სულ სხვების უკან რატომ უნდა მიჩანჩალებდე? ხომ იცი, რომ ბევრი აქაური შენსავით ღატაკიც არის და ოფლსაც შენსავით ღვრის, მაგრამ ასე არავინ იჩაგრება. ნეტავ რა გჭირს, ჩემო კარგო იან ანდერსონ?
ეს კითხვა იანს ადრეც დაუსვამს საკუთარი თავისთვის, თუმცა პასუხი ვერ უპოვია. ამის იმედი არც ახლა ჰქონია. იქნებ თვითონ არაფერ შუაში იყო ან იქნებ ყველაფერი იმის ბრალი იყო, რომ ღმერთიც და ხალხიც უსამართლოდ ეპყრობოდნენ?
როგორც კი ამ აზრმა გაუელვა, იანმა ხელები ჩამოუშვა და თავის გამხნევებას შეეცადა.
- ჩემო იან, თუ ოდესმე გეღირსა შენს ქოხში დაბრუნება, - თქვა მან, - ბავშვს მხოლოდ თვალი
ჩუქება
