1 ჩონჩხმა 509-მ თავის ქალა ნელა ასწია და თვალი გაახილა. ვერ გაეგო, ამ ხნის განმავლობაში უგონოდ იყო თუ, უბრალოდ, ჩასძინებოდა. პირველსა და მეორე მდგომარეობას შორის განსხვავება თითქმის აღარც არსებობდა. შიმშილსა და ძალაგამოცლილობას ხომ უკვე დიდი ხანია, ეზრუნა ამაზე. ორივე ეს ყოველთვის გითრევდა დაჭაობებულ სიღრმეში, საიდან ამოსვლაც ნაკლებშესაძლებელი ჩანდა.
509 რამდენიმე ხნის განმავლობაში ჩუმად იწვა და ხმებს აყურადებდა. ეს ბანაკის ძველი წესი იყო – არასდროს იცოდნენ, საშიშროება რომელი მხრიდან გამოჩნდებოდა და სანამ მავანი არ იძვროდა, ყოველთვის არსებობდა ალბათობა, რომ ის ან მხედველობის არიდან გამორჩებოდა ვინმეს, ან სულაც, მკვდრად მიიჩნევდა: ბუნების ერთობ მარტივი კანონი, რომელიც ყველა ხოჭოს აქვს გათავისებული.
საეჭვო არაფერი გაუგონია. ღამის გუშაგებს, კოშკურებზე, ტყვიამფრქვევებთან, სანახევროდ ჩასძინებოდათ და უკანაც ყველგან სიმშვიდე სუფევდა. მან ფრთხილად, დაკვირვებით ასწია თავი და შეტრიალდა. საკონცენტრაციო ბანაკი „მელერნი“ მზის შუქზე უშფოთველად მისცემოდა ძილს. ვეებერთელა სამწყობრო მოედანი, რომელსაც ესესელები (Schutzstaffel (გერმ.) – დამცავი რაზმი. 1925-1945 წწ-ში დამოუკიდებელი, პარამილიტარისტული ორგანიზაცია ნაცისტური პარტიის შემადგენლობაში, ჰოლოკოსტის მთავარი დამნაშავე. 1929 წ-დან SS-სს ხელმძღვანელობდა ჰაინრიხ ჰიმლერი), ხუმრობით, „საცეკვაო მოედანს“ ეძახდნენ, თითქმის ცარიელი იყო. მხოლოდ, ხის გამძლე, ჯვარედინ ბოძებზე, მთავარი ჭიშკრის მარჯვენა მხარეს, ეკიდა ოთხი ადამიანი, ზურგს უკან გაბაწრული ხელებით. ისინი საბელებით ისე აეწიათ, რომ ფეხებით მიწას აღარ ეხებოდნენ. ჩანდა, მკლავები სახსრებში ჰქონდათ გადამტვრეული. ორი მეცეცხლური კრემატორიუმიდან, თავს იმით ირთობდა, რომ ფანჯრიდან ნახშირის ნატეხებს ესროდა იმ ოთხ ჩამოკიდებულს, რომელთაგან უკვე არც ერთი აღარ იძვროდა. ნახევარი საათი გასულიყო, რაც ეკიდნენ და ამიტომაც ცნობიერება კიდეც დაეკარგათ. მუშათა ბანაკის ბარაკები მიტოვებულ-დაცარიელებული ჩანდა. გარეთ მომუშავეთა შენაერთები ჯერ არ დაბრუნებულიყვნენ; იქ თითო-ოროლა მეთვალყურე თუ დაძრწოდა ქუჩებში.
შესასვლელი დიდი ჭიშკრის მარცხნივ, სადამსჯელო ბუნკერის წინ ესესელი შარფიურერი ბროიერი იჯდა. თავისთვის, მზის გულზე, მრგვალი მაგიდა და მოწნული სავარძელი დაედგმევინებინა და ფინჯან ყავას შეექცეოდა. კარგი ხარისხის ნალექიანი ყავა 1945 წლის გაზაფხულზე დიდ იშვიათობას წარმოადგენდა; მაგრამ ბროიერს ცოტა ხნის წინ გაეგუდა ორი ებრაელი, რომელიც მეექვსე კვირა იყო, ბუნკერში ყარდა. ამას კი ის კაცთმოყვარე საქციელად მიიჩნევდა და ჯილდოს ღირსადაც თვლიდა თავს. სასადილოს ზედამხედველს, ყავასთან ერთად, მისთვის თეფშით ტკბილი ღვეზელიც მიერთმია. ბროიერი ღვეზელს ნელა და განცხრომით შეექცეოდა. მას ძალიან უყვარდა უწიპწო ქიშმიში, რომლითაც სავსე იყო მირთმეული ნუგბარი. მისთვის იმ უფრო ხნიერ ებრაელს ნაკლებად ესიამოვნებინა; აი, მეორე, ახალგაზრდა კი, მისგან განსხვავებით, მეტად შეუპოვარი გამოდგა – საკმაოდ დიდხანს ფართხალებდა და ხროტინებდა. ბროიერს უღიმღამოდ ჩაეცინა და ბანაკის კაპელის ჰანგებს მიაყურადა. სადაც მებაღეობას მისდევდნენ, მის მიღმა კაპელა რეპეტიციას გადიოდა და კომენდანტის, ობერშტურმბანფიურერ ნოიბაუერის უსაყვარლეს ვალსს, „სამხრეთულ ვარდებს“ ასრულებდა.
509 ბანაკის მეორე მხარეს, ხის ბარაკების სიახლოვეს გაწოლილიყო, რომელთაც უფრო დიდი, მუშათა ძირითადი ბანაკისგან მავთულხლართები ყოფდა. ამ ადგილს პატარა ბანაკს ეძახდნენ, აქ ის ტყვეები ჰყავდათ, რომლებიც უკვე ისე დაუძლურებულიყვნენ, რომ მუშაობა აღარ შეეძლოთ. ისინი იქ იმისთვის იმყოფებოდნენ, რომ მომკვდარიყვნენ. თითქმის ყველა ჩქარ-ჩქარა იხოცებოდა, მაგრამ, სანამ სიკვდილის პირას იყვნენ, მათ ახლებიც ემატებოდნენ და ამიტომ ბარაკებში დაპატიმრებულთა ტევა აღარ იყო. ხშირად, მომაკვდავები შესასვლელებში ერთმანეთზე ეწყვნენ ან უბრალოდ, ღია ცის ქვეშ იხოცებოდნენ. საკონცენტრაციო ბანაკ „მელერნს“ გაზის კამერები არ ჰქონდა. კომენდანტი ამით განსაკუთრებით ამაყობდა. ის ყოველთვის კმაყოფილებით აღნიშნავდა, რომ მასთან ადამიანები ბუნებრივი სიკვდილით იხოცებოდნენ. პატარა ბანაკს ოფიციალურად მზრუნველობაგასაწევთა განყოფილება ერქვა, მაგრამ ცოტა ვინმე თუ უძლებდა იქ იმ მზრუნველობას ერთ ან ორ კვირაზე მეტხანს.
ცოცხალმკვდართა ერთი პატარა ჯგუფი სახლობდა 22-ე ბარაკში. იქ, ვისაც იუმორი კიდევ შერჩენოდა, თავს ვეტერანს უწოდებდა. 509-ც იმ ჯგუფში ირიცხებოდა. ის იქ ოთხი თვის წინ გადმოეყვანათ და უკვე თვითონაც უკვირდა, ჯერ ისევ ცოცხალი რომ იყო.
კრემატორიუმიდან კვამლი ცისკენ შავად იფანტებოდა. ის ქარს ბანაკის თავზე გადაჰქონდა და ნაგებობების სახურავებზე აფენდა. კვამლს ცხიმის სუნი ჰქონდა, თან რაღაც მოტკბოც იყო და ღებინებას იწვევდა. 509 ვერა და ვერ შეეჩვია მას. ამ მხრივ, მისთვის იქ ყოფნის ათ წელიწადსაც არანაირი შედეგი არ მოეტანა.
სხვა გვამებთან ერთად დღეს კრემატორიუმში ორი ვეტერანის სხეულის ნარჩენები იწვოდა: ერთი – საათის შემკეთებლის, იან ზიბელსკის და მეორე – უნივერსიტეტის პროფესორის, იოელ ბუხსბაუმის. ორივე 22-ე ბარაკში გარდაცვლილიყო და შუადღეს დასაწვავად წაეღოთ. ისე, ბუხსბაუმი – სრულად არა. მის გვამს სამი თითი, ჩვიდმეტი კბილი, ფეხის ფრჩხილები და სასქესო ორგანოს
ჩუქება
