თავი 1 - უცნაური ცხოველი ერთ ჭკვიან კაცს უთქვამს, დედის დაკარგვას თუ არ ჩავთვლით, არაფერია ბავშვებისთვის ისეთი სასარგებლო, როგორიც მამის დაკარგვაო. და თუმცა შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ყოველგვარი კამათის გარეშე დავეთანხმო ამ სიტყვებს, იმ უკანასკნელთაგანი ვიქნებოდი, ვინც მათ გააფთრებულ წინააღმდეგობას გაუწევდა. სულაც არ ვიყავი სამყაროზე ნაწყენი იმის გამო, რომ მშობლების გარეშე ვიზრდებოდი, თუმცა ვერც იმას ვიტყვი, რომ ამ ამბავს დიდი ბედნიერება მოჰქონდა, თუნდაც კონკრეტულად ჩემთვის. ამის მიზეზი კი ის გახლდათ, რომ ბებია და პაპა გამომიჩნდა. რა შეიძლებოდა გვეთქვა კონტრარგუმენტის სახით? – ეს ამბავი უფრო დედაჩემისა და მამაჩემისთვის იყო უბედურება და ისიც იმიტომ კი არა, რომ მათთვის სასახელო შვილი ვიქნებოდი. პირიქით, უდედმამოდ გაზრდილი ბავშვები უფრო გამოადგებიან ხოლმე მშობლებს, ვიდრე მშობლები შვილებს. მაგრამ ეს სულ სხვა თემაა.
მოკლედ რომ ვთქვათ, ახლა მოსაყოლი ის მაქვს, რომ ჩვენი სამომავლო დედაქალაქის სასაფლაოდან სამხრეთით, იქ, სადაც ფერდობი გუბურის სამხრეთი ბოლოსკენ გაივაკებს, სწორედ იმ ადგილას, სადაც გუდმუნდურ გუდმუნდსენმა, ვაჟიშვილმა იონ გუდმუნდსენისა, გუდმუნდსენების მაღაზიის მფლობელისა, მოგვიანებით ჩინებული სახლი ააშენა, ადრე ერთი პატარა, ალიზით ნაგები, ორსვეტიანი სახლი იდგა, რომლის ორივე ხის სვეტი გუბურას სამხრეთ მხარეს გაჰყურებდა. ამ სახლში ცხოვრობდა პაპაჩემი, ცხონებული ბიორნ ბრეკუკოტელი, რომელიც ხანდახან ზაფხულობით პინაგორას იჭერდა, და მასთან ერთად მისი ცოლი, რომელიც ჩემთვის ყველა ქალზე მეტად ახლობელი იყო, თუმცაღა, მის შესახებ ძალზე ცოტა რამ ვიცოდი. ეს ბებიაჩემი გახლდათ. ჩვენი პატარა მიწური უფასო თავშესაფარი იყო ყველასათვის, ვისაც თავშესაფარი სჭირდებოდა. იმ დროს, როდესაც ცხოვრებას ვიწყებდი, პაპის პატარა სახლს მოაწყდა დიდი ნაკადი ადამიანებისა, რომელთაც დღეს ლტოლვილებს ვუწოდებთ; ისინი გამოიქცნენ თავიანთი ქვეყნებიდან, აცრემლებულნი ტოვებდნენ ძირძველ მშობლიურ მიწას, რადგან შინ იმდენად ცუდი პირობები ჰქონდათ, რომ შვილებს ვერ ზრდიდნენ და ისინი ხელში აკვდებოდათ.
ერთ მშვენიერ დღეს, როგორც ეს მოგვიანებით შევიტყვე, ამ სახლში ერთი ახალგაზრდა ქალი მისულა დასავლეთის თუ ჩრდილოეთის რომელიღაცა ქვეყნიდან; ანდა სულაც აღმოსავლეთის ქვეყნიდან. ეს მარტოხელა ქალი, თავისი სიღატაკის გამო, ამერიკაში აპირებდა გამგზავრებას და გაურბოდა მათ, ვინც ისლანდიაში ბატონობდა. მიამბეს, რომ ქალს მგზავრობის ფული მორმონებმა შეუგროვეს, და როგორც სანდო წყაროდან შევიტყვე, მორმონების რიცხვს ახალ სამყაროში რამდენიმე საუკეთესო მამაკაცი მიეკუთვნებოდა. ქალმა კი, რომელიც ვახსენე, არც აცია, არც აცხელა და ბრეკუკოტში ყოფნის დროს, გემის მოლოდინში, ბავშვი გააჩინა. და როდესაც ქალმა ბავშვი დაბადა, დახედა ბიჭუნას და თქვა:
– ბიჭს ალფური უნდა ერქვას.
– მე გრიმურად მოვნათლავდი, – შესთავაზა მაშინ ბებიაჩემმა.
– მაშინ, მოდით, ალფგრიმური დავარქვათ, – არ დანებდა დედაჩემი.
და ერთადერთი რამ, რაც ამ ქალმა სხეულისა და სულის გარდა მომცა, სახელი იყო: ალფგრიმური. როგორც ყველა უმამო ადამიანს ისლანდიაში, მეც ჰანსსონს მეძახდნენ. შემდეგ ქალმა ცხონებული მეთევზის, ბრეკუკოტელი ბიორნის მკლავებში დამტოვა – დედიშობილა, ამ უცნაური სახელით, – და თავის გზას გაუყვა. ეს ქალი ჩვენს მონათხობში მეტად აღარ გამოჩნდება.
ახლა კი ვიწყებ წიგნს იმ ადგილიდან, სადაც ჩვენი ძველი საათი ბრეკუკოტის სახლის დიდ ოთახში იდგა და წიკწიკებდა. ამ საათში იყო ერთი ვერცხლის ზარი, რომელსაც ისეთი წკრიალა ხმა ჰქონდა, რომ მისი გაგონება არა მხოლოდ მთელ ჩვენს სახლში შეიძლებოდა, არამედ ზემოთ, სასაფლაოზეც. სასაფლაოზე კი სხვა ზარი ეკიდა, სპილენძისა, და ამ ზარისგან განსხვავებით დაბალი რეგისტრის ღრმა ბგერა აღწევდა ქვემოთკენ, ჩვენს სახლამდე. ასე და ამგვარად, გარკვეულ ამინდში ჩვენს მიწურში შეიძლებოდა ერთდროულად ორი ზარის – ვერცხლის და სპილენძის – ხმა გაგეგონათ.
ჩვენს საათს მოჩუქურთმებული ციფერბლატი ჰქონდა და ამ ჩუქურთმებს შორის იკითხებოდა სიტყვები, რომ ის ვინმე ბატონ ჯეიმზ კოენს დაუმზადებია, რომელიც 1750 წელს ედინბურგში ცხოვრობდა. რა თქმა უნდა, ეს საათი სხვანაირი სახლისთვის იყო განკუთვნილი და არა დაბალჭერიანი ბინისთვის ბრეკუკოტში, რადგან ოთახში რომ მოგვეთავსებინა, სადგამი უნდა გამოგვეცალა მისთვის. საათი წიკწიკებდა დინჯად და ღირსეულად, ასე რომ, მე უკვე ბავშვობაში მივხვდი, რომ სხვა საათები სანდონი არ იყვნენ. ჯიბის საათები თოთო ბავშვებს მაგონებდნენ, რომლებსაც ჯერ ლაპარაკი არ შეეძლოთ, ჩვენი საათისგან განსხვავებით. ზოგიერთი ადამიანის საათების წამები თითქოს წვრილი მწერები იყვნენ, რომლებიც ცდილობდნენ, საკუთარ თავს დასწეოდნენ, პაპაჩემისა და ბებიაჩემის დასადგმელი საათის წამები კი ძროხებს ჰგავდნენ და ისე ტლანქად და ნელა მოძრაობდნენ, რამდენადაც კი ეს საერთოდ შესაძლებელი იყო, რომ სულ არ გაჩერებულიყვნენ. მუდამ ერთ რამეს ვაკვირდებოდი: როდესაც ოთახში ხმამაღლა ლაპარაკობდნენ, საათის ხმა არ ისმოდა, თითქოს ის
ჩუქება
