I - საუზმემდე – საღორეში, – მიუგო მისის არაბლმა, – წუხელ დედა ღორმა გოჭები დაყარა.
– იქ ნაჯახი რად უნდა? – ჩაეძია რვა წლის ფერნი.
– იცი, ფერნ, ერთი გოჭი ძალიან პატარა და სუსტი დაიბადა, – აუხსნა დედამ, – გასაყიდად არ ივარგებს, ჰოდა, მამამ გადაწყვიტა, მოიშოროს.
– მოიშოროს? – წამოიკივლა ფერნმა, – ესე იგი, უნდა მოკლას? მარტო იმიტომ, რომ სხვებზე პატარაა?
მისის არაბლმა მაგიდაზე ქილით ნაღები დადგა.
– რა გაყვირებს, ფერნ, მამა მართალია. ის გოჭი, ალბათ, მაინც მოკვდება.
ფერნმა სკამს ხელი ჰკრა და გარეთ გავარდა. ბალახი სველი იყო, მიწას გაზაფხულის სუნი ასდიოდა და სანამ მამას დაეწეოდა, კედები მთლად დაუჟივდა.
– გეხვეწები, არ მოკლა! – შეჰქვითინა გულამოვარდნილმა, – ეგ ხომ უსამართლობაა.
მისტერ არაბლი შეჩერდა.
– ფერნ, – წყნარად უთხრა შვილს, – თავშეკავება უნდა ისწავლო.
– თავშეკავება?! – შეჰკივლა ფერნმა, – რა დროს თავშეკავებაა, როცა საქმე სიკვდილ-სიცოცხლეს ეხება?
გოგოს ლოყაზე ცრემლები ჩამოუგორდა, ნაჯახს ჩაებღაუჭა და სცადა, მამისთვის ხელიდან გამოეგლიჯა.
– ფერნ, – უთხრა მისტერ არაბლმა, – ღორების მოვლისა შენზე მეტი გამეგება. სუსტი გოჭი მუდამ თავის ტკივილია. წადი, გაიქეცი!
– ჰო, მაგრამ უსამართლობაა! – აყვირდა ფერნი, – რა გოჭის ბრალია, რომ პატარა გაჩნდა?! პატარა რომ გავჩენილიყავი, მეც მომკლავდი?
მისტერ არაბლს გაეღიმა:
– აბა, რას ამბობ, – და შვილს სიყვარულით დახედა, – მაგრამ აქ სულ სხვა ამბავია: სად პატარა გოგო და სად უდღეური გოჭი?!
– რა განსხვავებაა, – ფერნი ნაჯახს ხელს არ უშვებდა, – ასეთი საშინელი უსამართლობა ჩემს დღეში არ მსმენია!
ჯონ არაბლს უცნაურად შეეცვალა სახე, თითქოს, სადაცაა, ცრემლები წასკდებაო.
– კარგი, – უთხრა შვილს, – შინ წადი და როცა მოვბრუნდები, იმ გოჭსაც მოგიყვან. ადექი და ბავშვივით საწოვარათი აჭამე ხოლმე. მერე მიხვდები, რა თავის ტკივილზეც გელაპარაკებოდი.
ნახევარი საათის შემდეგ, როცა მისტერ არაბლი დაბრუნდა და იღლიაში ამოდებული მუყაოს კოლოფი მოიტანა, ფერნი ზედა სართულზე იყო და კედებს იცვლიდა. სუფრა უკვე გაეშალათ და სახლში ყავის, შემწვარი ლორის, ნესტიანი ბათქაშისა და ღუმელში შეკეთებული შეშის კვამლის სუნი ტრიალებდა.
– სკამზე დაუდე, – უთხრა ქმარს მისის არაბლმა.
მისტერ არაბლმა კოლოფი ფერნის სკამზე დადო, მერე პირსაბანთან მივიდა, ხელები დაიბანა და პირსახოცით გაიმშრალა.
ფერნი ნელა ჩამოვიდა კიბეზე. თვალები ტირილისგან ჩასწითლებოდა. თავის სკამს რომ მიუახლოვდა, კოლოფი შეინძრა და შიგ რაღაც აფხაჭუნდა. ფერნმა მამას შეხედა და კოლოფს თავსახური ახადა: კოლოფიდან ახალშობილი, დილის მზის სხივებისგან ყურებგავარდისფრებული თეთრი გოჭი ამოჰყურებდა.
– შენია, – უთხრა მისტერ არაბლმა, – ნაადრევ სიკვდილს გადაურჩა. ღმერთმა შემინდოს ეს უჭკუობა.
ფერნი თვალს ვერ აშორებდა პაწაწინა გოჭს.
– ოჰ, ოღონდაც შეხედეთ, – დაიჩურჩულა, – რა მშვენიერია!
კოლოფი ფრთხილად დახურა და ჯერ მამას აკოცა, მერე – დედას. მერე ისევ ახადა კოლოფს თავი, ამოიყვანა გოჭი და ლოყაზე მიიხუტა. ამ დროს ოთახში მისი ძმა, ათი წლის ეივერი შემოვიდა. ბიჭი იარაღასხმული იყო: ცალ ხელში საჰაერო თოფი ეჭირა, მეორეში – ხის ხანჯალი.
– ეგ რა არის? – იკითხა, – რა უჭირავს ფერნს?
– საუზმეზე სტუმარი ეწვია, – გაეხუმრა მამა, – ხელ-პირი დაიბანე, ეივერი!
– აბა, ვნახოთ, – თქვა ბიჭმა და თოფი დადო, – ამ საცოდავს გოჭს ეძახით? გოჭი ვარო, მაგან უნდა დაიკვეხოს! რაღა ეგ და რაღა თეთრი ვირთხა!
– დაიბანე და ისაუზმე, ეივერი, – უთხრა დედამ, – ნახევარ საათში სკოლის ავტობუსი მოვა.
– მამი, მეც რომ მომცე ერთი გოჭი? – იკითხა ეივერიმ.
– ვერა, გოჭებს მარტო იმათ ვურიგებ, ვინც ადრე დგება, – მიუგო მისტერ არაბლმა, – ფერნი უთენია წამოხტა და დილიდან ამ ქვეყნის უსამართლობას ებრძოდა. ჰოდა, ახლა გოჭი ჰყავს. მართალია, პატარაა, მაგრამ მაინც გოჭია. აი, რა ხდება, როცა ადამიანი თავის დროზე დგება. აბა, საუზმეს შევუდგეთ!
მაგრამ ფერნს პირი არაფრისთვის დაუკარებია, სანამ გოჭმა რძე არ დალია.
მისის არაბლმა ძველი საწოვარიანი ბოთლი იპოვა, შიგ თბილი რძე ჩაასხა, თავზე საწოვარა მოარგო და ფერნს მიაწოდა:
– აჰა, ასაუზმე.
წუთიც და, ფერნი სამზარეულოს კუთხეში, იატაკზე იჯდა და კალთაში ჩასმულ ჩვილს ბოთლიდან წოვას ასწავლიდა. გოჭი ერთი ციდა იყო, მაგრამ მადა არ აკლდა და საქმესაც იოლად აუღო ალღო.
გზიდან სკოლის ავტობუსმა დაასიგნალა.
– გაიქეცით! – განკარგულება გასცა